2,90 ZŁ W TYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu 348-570 ł 11 \ 77013 7 952039 \ n i •' i \ Zwolnieni z zaktywania ust ' i nosa - strona 6 Głos Pomorza Środa 2 września 2020 Dziś z Głosem dodatek Osobowość Roku, w którym przedstawiamy laureatów akcji a Hubert Sawicki przedstawia alfabet z życia sędziego piłkarskiego STRONA 16 » i 81. rocznica wybuchu IIWS m < mumt mm obchodzona skromnie Pięciu polskich żołnierzy, obrońców z Westerplatte zostało zidentyfikowanych STRONA 4 Słupski Teatr Nowy i Filharmonia wolne od koronawirusa. Procedury zadziałały STR.4 Oszczędności w rządzie? Część ministerstw w Polsce zniknie. Do rządu zaś wróci Gowin STRONA 5 Ponad 12 milionów złotych z obligacji zamierza pozyskać samorząd z Potęgowa STRONA 13 Zaczął się rok szkolny na nowych zasadach Pierwszy dzień szkoły w dobie koronawirusa Magdalena Olechnowicz magdalena.olechnowicz@polskapress.pl Stupsk Uczniowie wrócili do szkół. Z pewnymi obawami, ale też z radością, że mogą się znowu zobaczyć. W Słupsku 125 tysiąca dzieci i młodzieży rozpoczęło 1 września nowy rok szkolny. Już samo rozpoczęcie roku wyglądało zupełnie inaczej niż w latach ubiegłych. Nie było dużych uroczystości w aulach. Nie było oficjalnego miejskiego otwarcia nowego roku. W większości szkół uczniowie spotkali się jedynie z wychowawcami w swoich klasach. Niektórzy ostatni raz wiedzieli się w marcu. Wtedy zaczęła się pandemia i zapadły decyzje o zamknięciu szkół i odwołaniu lekcji w tradycyjnej formie. Wszystkie szkoły przeszły na tryb nauki zdalnej, która w różnych placówkach wyglądała różnie. Choć pandemia trwa, Ministerstwo Edukacji Narodowej zdecydowało, że uczniowie musza pójść do szkół. Klamka zapadła. Wczoraj w szkołach zabrzmiał pierwszy dzwonek, choć nie we wszystkich placówkach w kraju. Są szkoły w innych województwach, w których nauka rozpocznie się tydzień później, np. z powodu nauczycieli przebywających na kwarantannie. W Słupsku, ze względów bezpieczeństwa, odwołano miejską inaugurację roku szkolnego. Jednak wszystkie szkoły wystartowały planowo. Uczniowie wcześniej otrzymali infor- Uczniowie i rodzice będą musieli się przyzwyczaić się w tym roku szkolnym do wielu zmian. Na zdjęciu 1 września w SP nr 2 w Słupsku mację, w jakiej formie odbędzie się rozpoczęcie roku w ich szkole. Najczęściej klasy miały wyznaczone różne godziny, zrezygnowano ze wspólnej inauguracji w aulach, a zorganizowano jedynie spotkania klasowe z wychowawcami. Uczniów obowiązywały maseczki i dezynfekcja rąk. Szkoły otrzymały zapas maseczek dla zapominalskich oraz zapas płynów dezynfekujących. Mierzono też temperaturę wchodzcm do szkoły rodzicom. Wszyscy mieli maseczki, zarówno uczniowie, jak i rodzice. - Rozumiemy obawy części rodziców i nauczycieli w związku z powrotem do zajęć stacjonarnych w szkołach - napisał w specjalnym liście minister edukacji narodowej Dariusz Piontkowski. Zapewnił, że bezpieczeństwo jest priorytetem, dlatego przygotowano odpowiednie przepisy wytyczne i zalecenia. Tam, gdzie będzie zwiększone za grożenie epidemiczne, możliwe bę dzie przejście na kształcenie na odle głość bądź na system mieszany. Dy rektor szkoły będzie mógł zawiesić za jęcia na czas oznaczony za zgodą or ganu prowadzącego wyłącznie po uzyskaniu pozytywnej opinii właś ciwego miejscowo państwowego po wiatowego inspektora sanitarnego Zgodnie z wytycznymi, przygotowa nymi przez resorty zdrowia i edukacj wraz z głównym inspektorem sanitar nym, do szkoły może uczęszczac uczeń bez objawów infekcji dróg od dechowych i gdy domownicy nie prze bywają na kwarantannie lub w izola cji. ©® WIĘCEJ NA STRONIE 3 9770137952039 02 Druga strona Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Pogoda w regionie Dzisiaj 17°C 13 C ' Barometr 1014 hPa Wiatr 9 km/h Uwaga deszcz Czwartek 21°C i3°c Piątek 21°C i4°c Sobota 19°C io°c ts Uwaga: Zachmurzenie, burze i opady_ Powrót dzieci do przedszkoli i żłobków Slupuk Powrót wszystkich dzieci do szkól przedszkoli żłobków spowodował żewSkąsku rodzice oddający rano pociediy musiefi trochę odstać w kolejkach przed placówkami. Jeszcze dłuższe były kolejki przy obiorze dzied na pizyldad w przedszkolu nr 10 na Zygmunta Aiigu-sta, niektórzy rodzice stali pół godziny. 1 września to także powrót dzieci do żłobków i przedszkoli w pełnych grupach. Pierwszy dzień okazał się dla niektórych rodziców dośćnerwowy. Tobyłpierw-szy rok whistorii, gdy słupskiego przedszkola i żłobki pracowały pizez całe wakacje. Nauczyciele i personel procedury antykoronawirusowe mają więc wpraktyce przetestowane i prze- pracowane. Ale l września przed placówkami tworzyły się kolejki. - Przyzwyczaiłem się, że syna muszę oddać do przedszkola przed 7.30, bo tak było do tej pory ze względu na procedury związane z covid-l9, ale dzisiaj była kolejka. Żartowaliśmy, że dobrze że chociaż nie pada deszcz - powiedział nam pan Adam ze Słupska. Przed miejskimi żłobkami kolejki były jeszcze dłuższe niż przed przedszkolami. Zamieszanie było, bo procedura była dłuższa. Pracownicy uwijali się jak w ukropie. Najpierw badanie temperatury dziecka i rodzica, zapisanie jej, następnie przejęcie dziecka. Odprowadzenie do sali i przebranie. - To wszystko zajmowało czas - zauważyli rodzice, (gh) Wypadek w Potęgowie. Auto w przedszkolu Potęgowo Magdalena Olechnowicz magdalena.olechnowicz@gp24.pl We wtorek przed południem na skrzyżowaniu ulic Pocztowej i Głowackiego w Potęgowie zderzyły się dwa samochody osobowe. - Wczoraj około godziny 10 otrzymaliśmy zgłoszenie Wypadek na skrzyżowaniu ulic Pocztowej i Głowackiego o zdarzeniu drogowym, do którego doszło w Potęgowie. Ze wstępnych ustaleń policjantów pracujących na miejscu wynika, że 19-letni kierujący renault na skrzyżowaniu nie ustąpił pierwszeństwa 39-letniej kierującej fordem - informuje Monika Sadurska, rzecznik Komendy Miejskiej Ppli-cji w Słupsku. Do zdarzenia doszło na skrzyżowaniu ulic Głowackiego i Pocztowej. W wyniku tego zdarzenia Renault uderzył w przydrożny słup i ogrodzenie przedszkola. Badanie alkomatem wykazało, że uczestnicy są trzeźwi. - W wyniku tego zdarzenia do szpitala został przewieziony 18-letni pasażer pojazdu Renault - mówi Monika Sadurska. ©® Nowa choroba może mieć związek z COYID-19 Mmmmm Gorączka, ból brzucha, zapalenie spojówek, wysypka, obrzęki sti^idfoni-to niektóre obja-wy nowej choroby u najmłodszych pacjentów. Szczegóły wyjaśnia prot Elżbieta Pac-Kożuchowska. wojewódzki konsułtantwdziedbnepedia-trii w Lublinie. Z czym mamy do czynienia? W kwietniu poj awiły się pierwsze doniesienia na temat zachorowań na ciężką wielo-układową chorobę zapalną wśród dzieci, o możliwym związku z zakażeniem SARS-CoV-2. Rozpoznanie jest trudne, ponieważ obraz kliniczny jest bardzo zbliżony do innych chorób zapalnych. Choroba manifestowała się objawami wspólnymi dla choroby Kawasakiego czy zespołu wstrząsu toksycznego. U większości dzieci stwierdzono uporczywą gorączkę, trwająca zwykle od 4 do 6 dni. Dominującymi objawami chorobowymi są również ból brzucha, wymioty czy biegunka. U pacjentów mo- Prof. Elżbieta Pac-Kożucho-wska. wojewódzki konsultant w dziedzinie pediatrii że również wystąpić wysypka, nieropne zapalenie spojówek, zmiany w obrębie błon śluzowych, obrzęki stóp i dłoni, powiększenie obwodowych węzłów chłonnych i bóle głowy czy zaburzenia świadomości. Rzadko natomiast występuje kaszel. Dlaczego mówi się, że ta choroba ma związek zkoronawiusem? W większości doniesień zachorowania dzieci zaobserwowano około 3-4 tygodnie po szczycie fali epidemicznej. Co prawda, u części pacjentów nie wykryto materiału genetycznego SARS-CoV-2 w wymazie pobranym z nosogardła, ale stwierdzano obecność prze ciwciał. Te wstępne obserwacje sugerują, że wieloukładowy zespół zapalny może być wyrazem odpowiedzi nadmiernie pobudzonego układu odpornościowego na wcześniejsze -przebyte zakażenie SARS-CoV-2. Jednak związek zakażenia koronawirusem z jego wystąpieniem pozostaje niejasny i wymaga dalszych badań. Czy wPołsce potwierdzono już gdzieś tę nową chorobę zapalną? Większość doniesień dotyczy zachorowań u dzieci w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. W rozmowie z innymi pediatrami wiem, że takie pojedyncze przypadki były obserwowane też w Polsce, a podejrzenia mieliśmy również w Lublinie. Na szczęście leczenie jest skuteczne, jeśli szybko rozpozna się chorobę i przekaże pacjenta do ośrodka, który dysponuje dobrą bazą leczniczą. Gabriela Bogaczyk Miliard złotych zasiliło już konta pomorskich firm w dobie covid-19 Pomorze Samorząd Województwa Po-morskiego podsumował środki jakie od początku kwietnia pozyskał na wsparcie da przed-siębioit36wipraoodawc6wŁTo ponaa mnara zfocycn. Pieniądze pozyskano za pośrednictwem Wojewódzkiego Urzędu Pracy wGdańsku. Środki te przeznaczone są m.in. na utrzymanie miejsc pracy w czasie epidemiikDronawirusa i według Urzędu Marszałkowskiego w Gdańsku pomogły już ponad 82 tys. pracownikom. Potrzeby firm w województwie pomorskim były i są duże. Do tej pory z regionu Pomorza skierowano 129 wniosków do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o dodatkowy miliard złotych dla przedsiębiorstw. Wsparcie obejmuje różne formy pomocy, np. jednorazową pożyczkę dla mikroprzedsiębiorcówna pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej. Do tej pory skorzystało z niej niemal 126 tys. przedsiębiorców z Pomorza. Pracodawcy mogą się też ubiegać o wsparcie na dofinansowanie części kosztów wynagrodzeń pracowników. Tą formą pomocy objęto prawie 9,5 tys. podmiotów z regionu, które zatrudniają ponad 82 tys. osób. (WF) ©® Jllfp \ Słupskie obchody 81. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Władze i wojskowi złożyli kwiaty i znicze na pomniku na Placu Zwycięstwa i Na Cyników I eaekamy w redakcji I jgtesy Pemena" i wfłupsku j y|. Henryka Pobwnege 19 i tel 59 488 8100 t 1 ___1_ Alek Radomski aleksander.radom-ski@polskapress.pl m KALENDARIUM 2 września im W Poznaniu zawiązała się konfederacja rycerska pod wodzą wojewody Macieja Borkowica. tm II wojna polsko-turecka: rozpoczęła się bitwa pod Chocimiem. mm I wojna światowa: Austriacy opuścili Lwów. mt Polska podpisała Traktat Spitsbergeński. B90 Wybuchł strajk powszechny w przemyśle naftowym. t$43 Rozpoczęła się likwidacja getta żydowskiego w Tarnowie. mm Wycofujące się oddziały Wehrmachtu zamordowały448osób we wsi Lipniak-Majorat. mm W pożarze Muzeum Narodowego Brazylii w Rb de Janeiro zniszczeniu uległo 90% eksponatów. OL09t2020LgodŁl4 MuHMuKfcl,5.13,15,16,17,20,2l. 23,24,30,33,42,50,53,59,62.63, 70,73 Plus 50 Super szansa. 1,6.4.5,4.3,5 Kaskada: 1,2,5,8,9,10,15,18,19, 20,21,23 3Loa2aza0xb.i4 MultiMulti:3f7,9,11,23,25.27.35. 45.46.51,58,59,61,63,66,68,75. 77,78Plus7 Kaskada: 1.3,6,8,9,11.13,15.16,17, 21,22 1:0,8,5.9,3,5,2 .2150 MultiMulti:6,7,25,26,29,31,32, 35,42,50,59,60,64,66.67.68. 70,75,77,79 Plus77 Superszansa: 0,6,1,0,3,4,9 3,6707(-) 43946(-) 4,0659(-) 4,9256 (+) USD EUR CHF GBP (+) wzrost ceny w stosunku do notowania poprzedniego (-) spadek ceny w stosunku do notowania poprzedniego Glos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Wydarzenia 03 Szkoły zaczęły naukę w budynkach, ale i zdalnie Magdalena Olechnowicz magda)ena.oi8difX)wia@gp24.p) Clświatu Od 1 września szkoły działają w dobie koronawirusa. W wytycznych wskazano, że w szkołach będą obowiązywać ogólne zasady higieny: częste mycie rąk (bezzwłocznie po przyjściu doszkoły), ochrona podczas kichania i kaszlu oraz unikanie dotykania oczu, nosa i ust. Osoby wchodzące do budynku szkoły powinny mieć możliwość skorzystania z płynu do dezynfekcji rąk. Jeżeli jest taka możliwość, w szatni należy udostępnić uczniom co drugi boks lub wprowadzić różne godziny przychodzenia do szkoły. W miarę możliwości, rekomen-duje się też taką organizację pracy, która umożliwi zachowanie dystansu między osobami przebywającymi szkole i ograniczy gromadzenie się uczniów. Wskazano, że mogą to być np. różne godziny przychodzenia uczniów z poszczególnych klas do szkoły i różne godziny przerw lub zajęć na boisku. Należy także unikać częstej zmiany pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia. Sale lekcyjne mają być wietrzone. Uczeń powinien mieć własne przybory i podręczniki. Uczniowie nie powinni wymieniać się przyborami szkolnymi. i W Słupsku (na zdjęciu SP2) w Ustce i Bytowie szkoły przyjmowały uczniów obowiązkowo w maseczkach. To samo dotczyło rodziców odprowadzających pierwszoklasistów Teoria teorią, a jak to będzie wyglądać w praktyce? Będziemy się temu przyglądać. Czekamy na Państwa opinie i spostrzeżenia. Wczoraj nauka w trybie zdalnym zaczęła się w Szkole Pod- - Uczniowie „ogólniaka" proszeni są oto, by nie przychodzić do szkoły -informowała wczoraj Aikja Żurawska, starosta kościerski stawowej w Kiełpinie (powiat kartuski) i w liceum wKościerzynie. To jedyne takie szkoły w województwie. Nauczyciele trafili bowiem na kwarantannę domową. W gminie Sierakowice szkoły będą pracować natomiast w trybie hybrydowym. Zgodnie z zaleceniami Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Kartuzach nauczyciele Szkoły Podstawowej w Kiełpinie zostali objęci kwarantanna domową. Również uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego w Kościerzynie będą mieli zajęcia online, a do szkoły wrócą dopiero za dwa tygodnie. U jednego z nauczycieli wykryto koronawirusa. Grono pedagogiczne jest na kwarantannie. Powiat kartuski w szczególności znalazł się w trudnej sytuacji, w związku z czwartkową decyzją o wprowadzeniu na jego terenie tzw. strefy żółtej. Niemniej nie wpływa to na rozpoczęcie roku szkolnego, bowiem w prawie wszystkich gminach lekcje będą prowadzone w trybie stacjonarnym. Edyta Łosińska, Maciej Krajewski Rekomendacje KO w sprawie nowego roku szkolnego Słupsk Alek Radomski aleksander.radomski@gp24.pl Koalicja Obywatelska przeprowadzi konsultacje ze środowiskami nauczycielskimi i rodzica-mi odnośnie do roku szkolnego wczasach wirusa Dziś ogłoszono wynadirekomendacje. - Można krótko powiedzieć, że rząd i ministerstwo edukacji tych ostatnich miesięcy nie wykorzystało w należyty sposób -zaczął konferencję prasową poseł Zbigniew Konwiński (PO). -Cała odpowiedzialność została zrzucona na samorządy, nie zapewniając odpowiednich instrumentów, aby dyrektorzy szkół mogli skutecznie działać. Wśród rekomendacji, które opracowała Koalicja Obywatelska, znalazły się zapisy, które podnoszą m.in. problem z uzyskaniem od powiatowego inspektora sanitarnego zgody na wprowadzenie hybrydowego systemu nauczania. Jak podkreślono, nie zmieniono też rozporządzeń, które ułatwiłyby pracę przy organizacji życia szkoły. Mowa o przepisach regulujących ramowe plany nauczania, podstawę programową czy kwestie związane z BHP. - Dziś nie ma szansy, aby zajęcia w bloki np. trzy godziny WF-u, a wiemy, że po każdych zajęciach sprzęt trzeba dezynfekować - podkreślała Beata Chrzanowska, przewodnicząca Rady Miasta Słupska. - W ogóle nie pomyślano, że w szkole pracują nauczyciele, którzy mogą być przewlekle chorzy oraz ci 60 plus, który powinni być chronieni. Na dziś samorząd Słupska jest przygotowanym, ale tylko wyłącznie za sprawą dyrektorów i nauczycieli, którzy wypracowali odpowiednie zalecenie i instrukcje. Czekamy na odgórne odgórne decyzje i przeliczenie subwencji. ©® Konferencja posła Zbigniewa Konwińskiego i przewodniczącej rady miejskiej Beaty Chrzanowskiej z PO na temat oświaty AUTOPROMOCJA NIE PRZEGAP PIĄTKU z dodatkiem Tele Program Głos PbfftORŚk Słupska Spółdzielnia Mieszkaniowa „Czyn" 76-200 Słupsk, ul. Leszczyńskiego 7, tel. 59 844 76 60 PRZETARG NIEOGRANICZONY OFERTOWY NA wykonanie inwentaryzacji terenów utwardzonych, terenów zielonych i terenów nieutwardzonych będących współwłasnością i pozostających w zarządzie SSM „CZYN" Oferty należy złożyć w terminie do dnia 23 września 2020 r. do godz. 9.45. Oferty powinny odpowiadać warunkom specyfikacji, którą można pobrać ze strony internetowej www.czvn.slupsk.pl Spółdzielnia zastrzega sobie prawo unieważnienia przetargu na każdym jego etapie bez podania przyczyn i bez prawa do zgłaszania przez Oferentów roszczeń z tego tytułu. Wójt Gminy Potęgowo ogłasza Ul i V ustny przetarg nieograniczony na sprzedaż nieruchomości działka nr 732/1 obręb Potęgowo o pow. 0,8756 ha, cena wywoławcza: 169.429,00 zł + VAT, wadium: 16.942,00 zł działka nr 732/2 obręb Potęgowo o pow. 0,8756 ha, cena wywoławcza: 169.429,00 zł + VAT, wadium: 16.942,00 zł działka nr 227/20 obręb Potęgowo o pow. 0,4310 ha, cena wywoławcza: 81.554,00 zł + VAT, wadium: 8.155,00 zł działka nr 171 obręb Wieliszewo o pow- 0,36 ha, cena wywoławcza: 23.500,00 zł, wadium: 2.350,00 zł działka nr 111/2 obręb Wieliszewo o pow. 0,2947 ha, cena wywoławcza: 22.133,00 zł, wadium: 2.213,00 zł działka nr 16/3 obręb Rzechcino o pow. 0,1319 ha, cena wywoławcza: 8.670,00zł, wadium: 867,00 zł Przetargi odbędą się w sali Urzędu Gminy Potęgowo, ul. Kościuszki 5, w dniu 2.10.2020 r. w godz. 10.00-12.30 (zgodnie z ogłoszeniem), termin wpłaty wadium: do 28.09.2020 r. Przed przystąpieniem do przetargów należy zapoznać sie z pełna treścią ogłoszenia o przetargu wraz z warunkami do iego przystąpienia zamieszczonymi na stronie internetowej bip.potegowo.pl lub na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy Potęgowo. Informacje na temat przetargu można uzyskać w Urzędzie Gminy Potęgowo, pokój nr 23 lub pod nr tel. 59 845 49 86. Wójt Gminy Potęgowo - Dawid Litwin WYCIĄG Z OGŁOSZENIA informujący o i ustnych przetargach nieograniczonych na zbycie prawa własności nieruchomości niezabudowanych, stanowiących własność Skarbu Państwa Przetarg odbędzie się w siedzibie Starostwa Powiatowego w Słupsku, przy ul. Szarych Szeregów 14, w sali nr 206 w dniu 14 października 2020 r. Wadium należy wpłacać do dnia 9 października 2020 r. Lp. Nr działki Pow. działki Numer KW Obręb Gmina Godz. Cena wywoławcza Wysokość wpłaty wadium 1. 344/4 0,3174 ha SL1 S/00096143/2 Wrzeście -Kępno Słupsk 9:00 22 000,00 zł + 23% VAT 2 200,00 zł 2. 344/5 0,3619 ha SL1 S/00096143/2 Wrzeście -Kępno Słupsk 9:30 25 000,00 zł + 23% VAT 2 500,00 zł 3. 204/2 0,3740 ha SL1S/00101684/5 Widzino Kobylnica 10:00 80 000,00 zł + 23% VAT 8 000,00 zł 4 212/1 0,1302 ha SL1 S/0008849/8 Pobłocie Główczyce 11:00 15 000,00 zł 1 500,00 zł Przetarg odbędzie się w siedzibie Starostwa Powiatowego w Słupsku, przy ul. Szarych Szeregów 14, w sali nr 206 w dniu 14 października 2020 r. Wadium należy wpłacać do dnia 9 października 2020 r. Warunkiem przystąpienia do przetargu jest: wpłacenie wadium w pieniądzu PLN w wysokości podanej dla każdej działki powyżej na konto depozytowe Starostwa Powiatowego w Słupsku, ul. Szarych Szeregów 14, 76-200 Słupsk, Bank BGŻ PNB Paribas S.A. nr: 34 1600 1462 1873 1864 1000 0005. Za datę wpływu wadium uznaje się dzień wpływu środków na ww. rachunek bankowy. Ogłoszenia o przetargach zostały wywieszone na tablicy ogłoszeń urzędu oraz zamieszczone pod adresem internetowym www.bip.powiat.slupsk.pl „Ogłoszenia - nieruchomości". Dodatkowe informacje na temat przetargów można uzyskać w siedzibie Starostwa Powiatowego w Słupsku przy ul. Szarych Szeregów 14, pokój nr 222, lub pod nr. telefonu 59 84 18 529. Starosta Słupski Paweł Lisowski Warunkiem przystąpienia do przetargu jest: wpłacenie wadium w pieniądzu PLN w wysokości podanej dla każdej działki powyżej na konto depozytowe Starostwa Powiatowego w Słupsku, ul. Szarych Szeregów 14, 76-200 Słupsk, Bank BGŻ PNB Paribas S.A. nr: 34 1600 1462 1873 1864 1000 0005. Za datę wpływu wadium uznaje się dzień wpływu środków na ww. rachunek bankowy. Ogłoszenia o przetargach zostały wywieszone na tablicy ogłoszeń urzędu oraz zamieszczone pod adresem internetowym www.bip.powiat.slupsk.pl „Ogłoszenia - nieruchomości". Dodatkowe informacje na temat przetargów można uzyskać w siedzibie Starostwa Powiatowego w Słupsku przy ul. Szarych Szeregów 14, pokój nr 222, lub pod nr. telefonu 59 84 18 529. Starosta Słupski Paweł Lisowski 04 Wydarzenia Glos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Wyrazy głębokiego współczucia Panu Doktorowi Jackowi Balickiemu i Rodzinie z powodu śmierci Mamy składa Personel z Oddziału Neurologii Szpitala w Słupsku Pani Katarzynie Fieńko najszczersze wyrazy współczucia z powodu śmierci składają Koleżanki i Koledzy z Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku 001 Wyrazy szczerego żalu i współczucia Rodzinie w związku ze śmiercią śtP Marii Luty wieloletniego byłego pracownika Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składają Dyrekcja i Pracownicy Oddziału ZUS w Słupsku Żołnierze z Westerplatte zostali zidentyfikowani Parchomy Motocyklista uderzył w auto. Mężczyznę zabrał helikopter Poważny wypadek koto Parchowa w powiecie bytowskim. Jak informuje dyżurny bytowskiej policji 41-letni motocyklista, mieszkaniec powiatu kartuskiego jechał w kierunku Parchowa, prawdopodobnie nie dostosował prędkości do warunków panujących na drodze i uderzył w przyczepkę citroena. Samochód jechał w kierunku Bytowa, skręcał w lewo. Motocyklista podjął próbę wyhamowania, ale niestety nie udało się zatrzymać yamahy. Na miejsce wezwano śmigłowiec LPR. Motocyklista z poważnymi obrażeniami trafił do szpitala w Słupsku, (zida) Teatr i filharmonia bez koronawirusa. Będą grać Kasy czynne Tomasz Chudzyński tomasz.chudzynski@polskapress.pl Historia Pięciu żołnierzy, spośród dziewięciu odnalezionych jesienią ubiegłego roku na Westerplatte, zostało zidentyfikowanych. 1 września 2020r., w czasie porannych uroczystości rocznicowych, prezydent Andrzej Duda wręczył noty identyfikacyjne rodzinom Westerplatczyków. To była uroczystość o szczególnym znaczeniu dla rodzin pięciu polskich żołnierzy, którzy zginęli w obronie Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Po kilku miesiącach żmudnych prac udało się ustalić tożsamość pięciu poległych polskich żołnierzy, których szczątki odnaleziono na Westerplatte jesienią ubiegłego roku. Podczas uroczystości l września2020 r., prezydent Andrzej Duda wręczył Rodzinom Westerplatczyków noty identyfikacyjne. Zidentyfikowano plutonowego Adolfa Petzelta, kaprala Bronisława Peruckiego, kaprala Jana Gęburę, starszego strzelca Władysława Okrasę, legionistę Józefa Kitę. Jak podkreśla w komunikacie Jan Hlebowicz z gdańskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej, prace identyfikacyjne przebiegały w oparciu o zgromadzony materiał porównawczy pobrany przez prokuratora IPN od żyjących krewnych poległych na Westerplatte żołnierzy. Identyfikację prowadził zespół biegłych genetyków sądo -wych pod kierunkiem dr. hab. Andrzeja Ossowskiego z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie, we Szczątki dziewięciu ludzi odkryto na Westerplatte podczas prac archeologicznych jesienią ub.r. Pięciu żołnierzy zostało zidentyfikowanych współpracy z Muzeum n Wojny Światowej w Gdańsku. Przypomnijmy, jesienią ub. roku, w czasie prac archeologicznych, badacze Muzeum II Wojny Światowej odkryli na Westerplatte szczątki dziewięciu ludzi, pochowanych niedaleko głównego traktu prowadzącego od parkingu do Pomnika Obrońców Wybrzeża, w okolicy obecnego cmentarza. - Kontekst miejsca, przedmioty znalezione przy szczątkach wskazują, że są to polegli członkowie garnizonu polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte - mówił Moim zdaniem są to żołnierze, którzy zginęli w zbombardowanej Wartowni nr 5 na terenie Jednostki wówczas Mariusz Wójtowicz-Podhorski, kierownik Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 - oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. - Moim zdaniem są to żołnierze, którzy zginęli w zbombardowanej Wartowni nr 5. Zaznaczmy, Oddziałowa Ko-misja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku prowadzi śledztwo w sprawie zbrodni wojennej i zbrodni przeciwko ludzkości, polegającej na dokonaniu przez funkcjonariuszy niemieckich, w pierwszych dniach września 1939 roku, zabójstw żołnierzy Wojska Polskiego na terenie Westerplatte. Prace prokuratora gdańskiego pionu śledczego IPN jak i biegłych nadal trwają. Noty biograficzne żołnierzy Plutonowy Adolf Petzelt. Urodzony 17. listopada 1906 r. w Kałuszu. Syn Edwarda i Marianny z domu Płoskonka. Na Westerplatte od 20 września 1938 r. Dowódca Wartowni nr 5. Kapral Bronisław Perucki. Urodzony w 1915 r. (dokładna data nie jest znana) najprawdopodobniej we wsi Rączki w świętokrzyskim. Syn Kacpra i Katarzyny z domu Gaj. Przybyły na Westerplatte wraz z ostatnim wzmocnieniem 13 sierpnia 1939 r. Kapral Jan Gębura. Urodzony 20 czerwca 1915 r. w Połągwi. Syn Józefa i Walerii z domu Klepacz. Starszy strzelec Władysław Okrasa (Okraszewski). Urodzony 2. października 1916 r. w Skolimowie pod Warszawą. Syn Tomasza i Sabiny z domu Munch. Na terenie składnicy od 30 lipca 1939 r. Legionista Józef Kita. Urodzony w 1915 r. (dokładna data nie jest znana) w Sędziszowie, pow. Jędrzejów. Syn Andrzeja i Marianny. Zameldował się na Westerplatte wraz z wiosenną zmianąl7 marca1939 r. ©® Stupsk \ Anna Czreny-Marecka anna.marecka@gp24.pl Po chwilowej przerwie spowodowanej przez jedno zakażenie koronawirusem w ekipie. Nowy Teatr w Słupsku już teraz zaprasza na spektakle pod koniec września. Awtym tygodniu, w sobotę, swój sezon zaczyna Polska Filharmonia Sinfonia Baltica w Słupsku. Niedawno u jednego z członków zespołu Nowego Teatru im. Witkacego wykryto zakażenie wirusem SARS-CoV-2, w związku z czym część ekipy trafiła na kwarantannę i trzeba było odwołać niektóre przedstawienia. Alarm już odwołany. - Wyniki testów wszystkich pracowników Nowego Teatru okazały się negatywne, kwarantanna została zakończona i mo- żemy bezpiecznie wrócić do pracy! - poinformował nas Dominik Nowak, dyrektor Nowego Teatru. - Pragnę podkreślić, że było to możliwe wyłącznie dzięki odpowiedzialnej postawie osoby zakażonej, która natychmiast poinformowała dyrekcję teatru o podejrzanych objawach, niezwłocznie odizolowała się od reszty zespołu. Dyrektor dodaje, że obecnie trwa dezynfekcja pomieszczeń biurowych. Kasa teatru jest czynna od dzisiaj (1 września), a repertuar wrześniowy, poza najbliższym weekendem 4-6 września, pozostaje bez zmian. - Niestety, zaplanowane na październik premiery spektakli „Szewcy" oraz „Stolp. Dzień kobiet" najprawdopodobniej będą musiały być przesunięte -będziemy o tym informować w najbliższych dniach - uprzedza na koniec Dominik Nowak. ©® Zadziałały procedury i poczucie odpowiedzialności, dzięki którym nikt nie został zakażony Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Kraj/świat 05 Nowy ambasador Niemiec bardzo długo czekał na zgodę Polski Leszek Rudziński l.rudzinski@poiskatimes.pl Strona polska wreszcie zdecydowała o wyrażeniu zgody na przyjęcie nowego ambasadora Niemiec w Polsce Arndta Freytaga von Loringhovena. Od dwóch miesięcy Niemcy nie miały w Polsce swojego przedstawiciela. Jak wskazywały media, powodem zwlekania z przyjęciem kandydatury nowego ambasadora miała być przeszłość jego ojca. Spór o nowego ambasadora trwał niemal trzy miesiące. Arndt Freytag von Loringhoven nie mógł objąć stanowiska, gdyż nie otrzymał stosownej zgody (agrement) od strony polskiej. W związku z tym stanowisko niemieckiego ambasadora od dwóch miesięcy pozostawało nieobsadzone, gdyż dotychczasowy niemiecki ambasador Rolf Nikel zakończył swoją misję w Polsce wraz z początkiem lipca. Nowy szef polskiej dyplomacji Zbigniew Rau przekonywał w ubiegłym tygodniu, że „procedury miały miejsce zgodnie z konwencją wiedeńską, zgodnie z dobrymi obyczajami dyplomatycznymi". - Może rzeczy dość długo się przeciągały, ale takie rze- czy się zdarzają, także proszę o wyrozumiałość - apelował. „Rzeczpospolita" napisała, że przyczyną braku porozumienia w kwestii nowego ambasadora była „wrażliwość historyczna". Miało chodzić o to, że ojcem kandydata był Bernd Freytag von Loringhoven - oficer Wehrmachtu, który jako adiutant szefa sztabu Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych wielokrotnie uczestniczył w odprawach z udziałem Adolfa Hitlera. Przeciwko kandydaturze miał oponować szef PiS Jarosław Kaczyński. Wiceszef MSZ Szymon Szynkowski vel Sęk w rozmowie z PAP podkreślił, że istotnym elementem rozmów z niemieckimi partnerami musi być „zwracanie uwagi na szczególny rodzaj polskiej wrażliwości, wynikający z faktu, iż zbrodnie II wojny światowej pozostają cały czas w świadomości polskiego narodu wielką niezabliżnioną raną". Kim jest Arndt Freytag von Loringhoven? Sam Freytag von Loringhoven podkreślał wielokrotnie, że jest zdecydowanym antynacjo-nalistą i antyfaszystą. Zaznaczał przy tym, że „nazistowskie Niemcy popełniły zbrodnie o bezprecedensowej brutalności i skali, których Polska była pierwszą ofiarą". ©® Część ministerstw zniknie. Gowin znowu w rządzie Leszek Rudziński l.rudzinski@polskatimes.pl Znaczne ograniczenie liczy ministerstw, powrót do rządu Jarosława Gowina. większa władza dla Jacka Sasina czy przejście Jadwigi Emilewicz do sektora prywatnego - to tylko niektóre możliwe rozwiązania, po zapowiadanym przez PiS przetasowaniu w rządzie. Szef PiS Jarosław Kaczyński wkrótce skończy urlop. Zdaniem części obserwatorów sceny politycznej, to znak, że lada chwila rozpocżnie się zapowiadana od dłuższego czasu rekonstrukcja rządu. Do samych zmian dojść ma natomiast na przełomie września i października. A te mają być znaczące i przeprowadzone jak najszybciej, bo jak donosi „Dziennik Gazeta Prawna", zależy na tym koalicjantom PiS. Gazeta pisze, że do rządu miałby wrócić lider Porozumienia Jarosław Gowin, który po perturbacjach związanych z przebiegiem i wynikiem wyborów prezydenckich podał się do dymisji. Miałby on ponowne objąć funkcję wicepremiera oraz być może objąć zarząd jednego z resortów. Szef MEN: Większość chciała powrotu do szkół - Wiem, że zdecydowana większość uczniów, nauczycieli i rodziców chciała powrotu do tradycyjnych zajęć i w końcu to można było zorganizować - mówił podczas briefingu w Łapach minister edukacji Dariusz Piontkowski. Dodał, że 1 września prawie wszystkie szkoły w Polsce zostały otwarte. W pojedynczych przypadkach zajęcia się nie odbyły, głównie w powiatach czy miejscach, gdzie pojawiły się zakażenia. W miejscach tych odbywać się będzie nauczanie zdalne lub hybrydowe, (mp) Redbad Klynstra dyrektorem teatru Zarząd Województwa Lubelskiego powierzyłod 1 września 2020 r. pełnienie obowiązków dyrektora Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie znanemu aktorowi i reżyserowi Redbadowi Sergiuszowi Klynstra-Komarnickiemu. Nowy p.o. dyrektor będzie pełnił tę funkcję do 31 sierpnia 2021 r. Klynstra od wielu lat jest związany z Polską. Jego żoną jest aktorka Emilia Komamicka-Klynstra. (aip) Polacy też nie wjadą na Węgry Od wtorku w związku z pandemią koronawirusa Węgry zamknęły swoje granice dla cudzoziemców. Spoza zakazu wjazdu mieli być wyjęci obywatele państwa Grupy Wyszehradzkiej, wtym Polacy. Jednak Komisja Europejska uważa, że takie regulacje stanowiłyby zaprzeczenie swobody przepływu osób, czyli jednej z czterech podstawowych swobód stanowiących prawa obywateli Unii Europejskiej, caip) MZ: Nowe przypadki zachorowań - wciąż wysoko Ministerstwo Zdrowia poinformowało wczoraj o550 nowych i potwierdzonych przypadkach zakażenia koronawirusem. W komunikacie resortu zdrowia podano, że zmarło 19 osób. Liczba zakażonych koronawirusem: 67 922/2 058 (wszystkie pozytywne przypadki, w tym osoby zmarłe). (aip) MSZ Rosji w sprawie „fałszowania historii" MSZ Rosji cytowane prźez twitterowe konto ambasady Rosji w Polsce napisało w rocznicę 1 września 1939 r.: „Kontynuowane są próby fałszowania przyczyn i wyników II wojny światowej w celu zmniejszenia roli Związku Radzieckiego w osiągnięciu zwycięstwa nad hitlerowskimi Niemcami i ich satelitami, a nawet przerzucenia odpowiedzialności za rozpętanie konfliktu na nasz kraj". (aip) Szef PiS Jarosław Kaczyński wkrótce wraca do pracy. Od jego głosu zależy wiele, choć nazywany jest „szeregowym posłem" Jak donosi dziennik, przedstawiciele Porozumienia chcieliby utrzymać resort rozwoju i wzmocnić jego pozycję (np. poprzez włączenie do niego eurofunduszy). Jednocześnie zamierzają zablokować pomysł stworzenia „superresortu" dla ministra kultury Piotra Glińskiego. Według sierpniowych doniesień „Super Expressu", Gliński miałby stanąć na czele superministerstwa złożonego z dotychczasowych resortów kultury, nauki, edukacji i sportu. Minister rozwoju i wiceprezes Porozumienia Jadwiga Emilewicz zastąpiła Jarosława Gowina na stanowisku wicepremiera. W związku z tym, co się z nią stanie, gdy szef Porozumienia wróci do rządu? Z informacji „DGP" - na razie nie- potwierdzonych - wynika, że szefowa resortu rozwoju „dostała propozycję wejścia w jeden z biznesów Zygmunta Solorza, związanych z odnawialnymi źródłami energii". Z kolei osoby skupione wokół Solidarnej Polski Zbigniewa Ziobry chcą rozliczyć koalicjanta PiS z dotychczasowej umowy koalicyjnej, która według nich nie jest do końca przestrzegana. Zdaniem gazety, ziobryści zażądają odwołania ministra klimatu Michała Kurtyki, a także zawalczą o stanowisko wicepremiera dla swojego przedstawiciela - nie będzie nim jednak Zbigniew Ziobro. Ale rekonstrukcja rządu to nie tylko zmiany personalne. Przede wszystkim radykalnie ma zostać ograniczona liczba ministerstw, spekuluje się, że resorów ma być nawet o połowę mniej. Zlikwidowane może zostać m.in. Ministerstwo Infrastruktury, kierowane obecnie przez Andrzeja Adamczyka. Jak donosi Onet, jego większa część miałaby trafić pod skrzydła Jacka Sasina w resorcie aktywów państwowych. Bo choć Ministerstwo Aktywów Państwowych ma w swoim portfelu ponad 200 firm, w tym m.in. spółki z grupy PKP i PKS-y, to za budowę dróg czy inwestycje na torach odpowiada resort Adamczyka. Według informacji portalu, firmy z branży transportowej i budowa dróg oraz kolei miałaby się znaleźć w jednym miejscu, co miałoby pomóc w sprawniejszym zarządzaniu tym strategicznym obszarem. Biorąc pod uwagę, że w skład resortu Sasina wchodzi również górnictwo, można spodziewać się, iż będzie on zarządzał ogromnym super-ministerstwem. Spekuluje się także, że kwestie górnictwa miałoby przejąć Ministerstwo Klimatu, ale na razie sprawa nie jest pewna. Onet.pl wskazuje na jeszcze jeden możliwy wariant -połączenie resortu infrastruktury z Ministerstwem Gospodarki Morskiej, kierowanym obecnie przez Marka Gróbar- czyka. ©® Powstanie most pontonowy na ratunek oczyszczalni „Czajka 99 Leszek Rudziński l.rudzinski@polskatimes.pl Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski zwrócił się do rządu o udostępnienie mostu pontonowego, w związku z awarią w oczyszczalni „Czajka". Szef MON Mariusz Błaszczak oświadczył, że „Wojsko Polskie jest gotowe do zbuclowania takiego mostu". Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski poinformował w poniedziałek, że zwrócił się o pomoc do rządu ws. zatrzymania zrzutu ścieków, które na skutek awarii w stołecznej oczyszczalni „Czajka" płyną do Wisły. - Zwróciłem się, aby wykorzystać te nasze doświadczenia z zeszłego roku i udostępnienie mostu pontonowego, żeby jak najszybciej zatamować wyciek ścieków tymczasowo - przekazał Trzaskowski. Szef MON Mariusz Błaszczak mówił we wtorek na antenie Polskiego Radia, że „Wojsko Polskie jest gotowe do zbudowania takiego mostu". Minister obrony nie szczędził przy tym gorzkich słówpod adresem prezydenta miasta. - Mamy do czynienia z nieodpowiedzialną władzą w mieście Warszawie. Prezydent Trzaskowski jest człowiekiem, który, jak widać, przedkładał sprawy związane z jego kampanią wyborczą (podczas startu w wyborach na prezydenta Polski - red.), ponad obowiązki prezydenta miasta, więc ponad dbanie o to, żeby miasto funkcjonowało w sposób dobry - stwierdził Błaszczak. Szef resortu dodał, że „mamy do czynienia z katastrofą ekologiczną". Bo rzeczy- wiście zrzut ścieków do Wisły to jest katastrofa szczególnie dla mieszkańców na północ od granic Warszawy - mówił Mariusz Błaszczak w radiowej Jedynce. Szef Kancelarii Premiera Michał Dworczyk poinformował w mediach społecznościo-wych, że w związku z prośbą prezydenta Trzaskowskiego we wtorek w Kancelarii Premiera odbyło się posiedzenie sztabu kryzysowego. Po posiedzeniu Dworczyk poinformował, że zgodnie z ustaleniami spotkania wojsko ma wybudować most pontonowy, który będzie podtrzymywać alternatywny rurociąg odprowadzający ścieki do „Czajki". Dworczyk zaznaczył, że most pontonowy, ze względu na warunki atmosferyczne, będzie mógł funkcjonować mniej więcej do połowy listopada. ©® 06 Glos Dziennik Pomorza Środa 2.09.2020 Masz ciężką niewydolność oddechową czy alergię? W ministerstwie zalecają przyłbicę lub półprzyłbicę Kto nie musi zakrywać ust i nosa? WAŻNE TELEFONY• Infolinia NFZ800190 590 • Infolinia ZUS 22 290 87 01 • Infolinia ZUS dla przedsiębiorców 22 290 87 02 • Infolinia MSZ 22 523 88 80 • Wsparcie psychologiczne 800100102 WAŻNE ZASADY• Jak najczęściej myj ręce# Kiedy kichasz lub kaszlesz zakryj usta chusteczką lub swoim zgiętym łokciem • Unikaj bliskiego kontaktu z osobami, które mają gorączkę i kaszlą Obostrzenia Covid49 Zasłanianie ust i nosa obowiązuje w każdej ze stref (w czerwonej wszędzie) i wszystkich, z paroma wyjątkami. Według ministerstwa zdrowia, alergia ani astma z tego obowiązku nie zwalnia. Początkowo ministerstwo zdrowia miało taki plan: Odl września wprowadzimy obowiązek posiadania zaświadczenia 0 przeciwwskazaniach medycz-nych do zasłaniania ust i nosa - informował jeszcze na początku sierpnia br. wiceminister zdrowia Janusz Cieszyński. - Według naszych ekspertów, nie ma wielu istotnych przeciwwskazań medycznych do tego, aby nie zasłaniać ust 1 nosa - zaznaczał Cieszyński. Zakrywać usta i nosa trzeba niekoniecznie maseczką Z pomysłu na przepis o obowiązku posiadania zaświadczeń dotyczących ewentualnych przeciwwskazaniach medycznych ostatecznie jednak wycofano się. Obecnie - w ostatecznej wersji rozporządzenia -jest za to przepis mówiący, że od 8 sierpnia br. obowiązuje zakrywanie ust i nosa, jeśli nie za pomocą maseczki, to przy użyciu przyłbicy, w tym takiej zakrywającej tylko ust i nos, lub części odzieży. Są jednak osoby, których ten obowiązek nie dotyczy - Obecnie obowiązku zasłaniania nosa i ust maseczką nie stosuje się, m.in., w przypadku całościowych zaburzeń rozwoju, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym Koronawirus wciąż jest w natarciu, zasłanianie ust i nosa jest najprostszą profilaktyką albo głębokim lub niesamo-dzielności. Z tego obowiązku wyłączone są dzieci do 4. roku życia, u których może być problem zasłanianiem ust lub nosa w przypadkach spowodowanych stanem zdrowia, niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i głębokim, całościowymi zaburzeniami rozwoju albo niesamo-dzielnością - wyjaśnia nam Jarosław Rybarczyk, główny specjalista z Biura Komunikacji Ministerstwo Zdrowia. - Czy wyżej wymienione przypadki osób muszą mieć specjalne zaświadczenie? - pytamy w ministerstwie. - Nie, ponieważ osoby z niepełno- sprawnościami i zaburzeniami rozwojowymi mają orzeczenia wydawane przez lekarzy. To stanowi wystarczający dokument -odpowiada Jarosław Rybarczyk. Co z astmatykami, którym trudno złapać oddech Ta jednostka chorobowa w dobie pandemii stała się niechlubną wymówką osób, które po prostu nie chcą zakładać maseczek, na przykład w sklepach. Jednak dla naprawdę cierpiących na astmę, zasłanianie ust i nosa stanowi poważne utrudnienie, zwłaszcza przy poruszaniu się. - Jeśli ktoś nie może nosić maski z powodu bardzo cięż- kiej niewydolności oddechowej czy bardzo ciężkiej alergii, może nosić przyłbicę lub półprzyłbicę - twierdzi Jarosław Rybarczyk. Trzy strefy, obostrzenia nie wszędzie takie same Należy pamiętać, że wprowadzenie od 8 sierpnia br. w naszym kraju stref zielonej, żółtej i czerwonej spowodowało, że obostrzenia są zróżnicowane regionalnie (w zależności od liczby zachorowań w danym powiecie). To przekłada się także na obowiązek zasłania ust i nosa. I tak, w strefie zielonej usta i nos mamy obowiązek zasła- niać: w środkach publicznego transportu zbiorowego; w miejscach ogólnodostępnych -chyba, że jest możliwe zachowanie dystansu społecznego (1,5 m); w zakładach pracy oraz w budynkach użyteczności publicznej; wobiektach handlowych lub usługowych; w trakcie sprawowania kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych, wbudynku użyteczności publicznej przeznaczonym na potrzeby kultu religijnego oraz na cmentarzu. W strefie żółtej obowiązek zasłaniania ust i nosa jest w takim samym zakresie jak w strefie zielonej. W strefie czerwonej noszenie maseczek, czy przyłbic obowiązuje wszędzie - także w przestrzeni publicznej. Ponieważ zakrywanie ust i nosa obowiązuje zdecydowaną większość z nas, ministerstwo zdrowia przypomina o kilku podstawowych zasadach. Jeśli stosujemy maseczkę, zakładamy ją tak, by zakrywała usta i nos. Noszenie maseczki na tzw. Mikołaja, czyli na brodzie albo pod nosem czy opuszczanie jej na szyję lub podnoszenie na czoło mija się po prostu z celem. Maseczki, którąnosimy, nie dotykami - jeśli to odruchowo zrobimy, powinniśmy umyć ręce lub użyć środka do dezynfekcji rąk. Pamiętajmy, że za niestosowanie się do obowiązku zasłaniania ust i nosa grożą wysokie kary finansowe. Za brak osłoniętej twarzy grozi nawet 500 złotych mandatu, dodatkowo sprawa może trafić do sanepidu, który z kolei może wymierzyć karę administracyjną w wysokości nawet do 30 tys. zł. ©® JustynaTata Kilka sposobów na ochronę twarzy w pandemii. Który najlepszy? środki ochronne Maseczka czy przyłbica? Wybór wydaje się dość oczywisty, ale gdyby uwzględnić wszystkie aspekty ich używania, wówczas zalet i wad dopatrzeć można by się w obu przypadkach. Rodzajów masek dostępnych na rynku jest kilka. Generalnie można podzielić maski na medyczne i niemedyczne. Te pierwsze są zalecane dla personelu medycznego -jeśli jest wysokie ryzyko emisji SARS-CoV-2 w kontakcie z pacjentem za- każonym bądź podejrzanym o zakażenie, wtedy wskazane jest używanie półmasek filtrujących. W większości sytuacji klinicznych używa się jednak masek chirurgicznych. Maski chirurgiczne nie zapewniają pełnej szczelności ani filtracji wdychanego powietrza, ale są skuteczniejsze niż powszechne, często samemu wykonywane, maseczki bawełniane. Maski chirurgiczne stanowią barierę przed wydostawaniem się potencjalnie zakaźnego aerozolu z dróg oddechowych noszących je osób. Dlatego WHO zaleciło, aby prócz personelu medycznego, stosowały je także osoby zakażone SARS-CoV-2 (szczególnie w miejscach publicznych) oraz ich opiekunowie czy domownicy przebywających w tym samym pomieszczeniu. Jeżeli mamy kontakt z osobą, która nie ma ewidentnych objawów choroby, tzn. nie kaszle, nie ma gorączki, maska bawełniana jest wystarczająca. Chirurgiczna maseczka lepiej chroni niż bawełniana, ale jej minus (także dla środowiska naturalnego) jest taki, że jest jednorazowego użytku. Ma- seczkę bawełnianą możemy używać wielokrotnie, pamiętając jednak o konieczności jej regularnego prania detergentami lub mydłem w wodzie o temperaturze minimum 60 stopni Celsjusza. W strefach zielonej, jak i żółtej, maseczkę zakładać musimy, np. wsiadając do komunikacji miejskiej czy będąc w sklepie, na otwartej przestrzeni możemy ją zdjąć. I tu ważna sprawa, by robić to umiejętnie. Jeżeli maseczka wielokrotnego użytku nie jest brudna ani morka i planujemy ją ponownie użyć, włóżmy ją do czystej pla- stikowej torebki lub innego czystego opakowania, które można zamknąć. Maseczkę wyjmujemy, trzymając ją za elastyczne pętle (nie dotykamy części materiałowej). Prócz maseczek bądź szalika czy chusty, które mogą pełnić rolę maseczki, twarz osłaniać można przyłbicą. O ile w przyłbicy z całą pewnością łatwiej się oddycha i prościej wytrzymać w niej osiem godzin w pracy, to jednak epidemiolodzy nie mają wątpliwości - to najmniej skuteczny sposób ochrony dróg oddechowych przed koronowiru-sem.©®(jt) Ochrona huki W Holandii ochroną przede wszystkim dystans społeczny Maseczki ochronne obowiązkowo noszone w sklepach czy w zamkniętych obiektach mają pomóc w zahamowaniu rozprzestrzeniania się koronawirusa SARS-CoV-2, dlatego taki nakaz wprowadziło wiele europejskich (i nie tylko) państw. Jednym z wyjątków jest Holandia, której rząd zdecydował, że nie będzie ogólnokrajowego obowiązku noszenia masek niemedycznych, gdyż.....Nie ma dowodów, że są skuteczne". Dodatkowo, ich nieprawidłowe noszenie może przyczynić się do wzrostu zachorowań. # Maseczki ochronne w Holandii wymagane są jedynie w środkach transportu publicznego oraz na lotniskach. # Holenderskie władze rekomendują przede wszystkim stosowanie się do przestrzegania zasad dystansu społecznego. cjt) Ochrona środowiska Covid-19 dla przyrody jest zarazą plastiku Według szacunków ONZ, aż 13 min ton plastiku jest co roku wyrzucanych do morza każdego roku, a ponad połowa z tego to wyroby jednorazowego użytku. # Raportu przygotowanego przez WWF wynika, że gdyby zaledwie 1 proc. wszystkich wyrzuconych maseczek zostało zutylizowanych nieprawidłowo i rozniosło się w środowisku naturalnym, spowodowałoby to zanieczyszczenie aż 10 min masek miesięcznie. # UCL Plastic Waste lnnovation Hub wyliczył, że gdyby tylko w Wielkiej Brytanii całe społeczeństwo nosiło maski wielokrotnego użytku, mogłoby to zapobiec powstaniu 66 tys. ton odpadów z tworzyw sztucznych. # Polscy naukowcy zaangażowani w projekt UPS-Plus, by zbadać, m.in., wjaki sposób bezpiecznie utylizować zużyty sprzęt ochronny. Nawet lateksowej rękawice z surowca naturalnego nie są wyborem przyjaznym dla środowiska, bo mają chemiczne dodatki. Pozostaje też kwestia żywotności wirusa na różnych rodzajów powierzchniach, (jt) Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Artykuł reklamowy_ 07 SZUMÓW USZNYCH Sięgnij po darmowe opakowanie produktu, który w 100% przypadków działa na poprawę słuchu Miniaturowy audio-system w zaledwie 4 miesiące stał się wybawieniem dla 176 548 Polaków borykających się ze skutkami niedosłuchu oraz uciążliwymi piskami, dudnieniem i szumami usznymi. Poznaj historię pani Zofii (581.), którą nieinwazyjny BlOstymulator ucha środkowego w zaledwie 24 h uwolnił od wizji postępującego niedosłuchu i zakłóceń dźwięków, a także... pozwolił odzyskać pasję życia. Tylko teraz możesz odebrać swoje opakowanie z retundacją od producenta na 100% ceny produktu. Muzyka to moja pasja od dzieciństwa, a od ponad 30 lat jestem nauczycielką gry na skrzypcach - opowiada pani Zofia (581., Lublin). 4 lata temu zaobserwowałam u siebie niepokojące objawy: odwrócona plecami nie słyszałam, gdy ktoś do mnie mówi. Zaczęłam też dostawać uwagi od poirytowanych sąsiadów, że za głośno puszczam telewizor... Załamałam się, gdy przestałam rozróżniać brzmienia instrumentów i nie umiałam ocenić, czy uczeń zagrał czysto. Kiedy zrozpaczona miałam już się żegnać z ukochanym zawodem, sąsiadka, której syn jest foniatrą, poleciła mi to cudowne remedium. Wystarczyło raz przykleić za uchem audialny mikro-regenera-tor i po 3 godzinach „bełkotliwe" dotąd odgłosy zaczęły krystalizować się w coraz lepiej słyszalne dźwięki: dzwonek tramwajowy, rozmowy przechodniów, gruchanie gołębi. Następnego ranka, pierwszy raz od 1,5 roku, od razu usłyszałam dzwonek do drzwi. A 1,5 godziny później tłumaczyłam zaskoczonej uczennicy, że powinna dostroić strunę o pół tonu. Dzięki temu prostemu systemowi na powrót zaczęłam wyłapywać wszelkie muzyczne niuanse. Wyostm słuch nawet © H% « poczuj róinięf jui po 24 h Objawów niedosłuchu oraz szumów usznych można pozbyć się w każdym wieku. Bez względu na to, jak długo borykasz się z problemami audiologicznymi oraz co je spowodowało. Innowacyjna metoda, już w 1. dobie stosowania pomaga wychwytywać coraz cichsze dźwięki o niskiej częstotliwości i nawet 6-krotnie spowolnić prowadzące do głuchnięcia starzenie się komórek słuchowych. Efekty tych zachodzących na poziomie komórkowym zmian możesz odczuć już po upływie 24 h. „Szumy uszne wpędzajq Cię w depresję? Zastosuj ten środek!" ■-i Kompleksowa regeneracja słuchu -tego jeszcze na rynku nie % było! W100% przypadków metoda wspiera funkcjonowanie narządu słuchu. Mowa ludzka i odgłosy tła stają się wyraźniejsze. Natomiast szumy uszne ulegają szybkiej redukcji. Edmund Kaczmarek, ekspert laryngologii R©g#n#r«f|a flimetaa Mizrteae jui 1, wyda innowacyjnego ifodko Co sprawia, że aż 96/100 testujących miniaturowy wzmacniacz słuchu od 1. zastosowania potwierdza poszerzenie zakresu słyszalności? „Po 3-krotnym przyklejeniu tego maleńkiego DŹWIĘK W JAKOŚCI STEREO, BEZ NAJMNIEJSZYCH ZAKŁÓCEŃ *► <► O ((<► Czułość słuchu wzrasta nawet do 82%: znów możesz usłyszeć szept, wibrację telefonu w sąsiednim pokoju, gwizd czajnika Rozróżniasz głosy w tłumią również gdy stoisz tyłem 3-krotnie lepiej odróżniasz tony dźwięki stają się „krystalicznie czyste" Cichną niechciane piski, trzaski i szumy uszne ziarenka wysłuchałam nagrania „Symfonii Tysiąca" i rozróżniłam w niej tony wszystkich 44 skrzypiec!" - pani Zofia nie kryje wzruszenia. Te nowe, spektakularne możliwości to zasługa delikatnej, całodobowej stymulacji zewnętrznego przewodu słuchowego oraz ucha wewnętrznego. Skoncentrowane w niezawodnym audio-regene-ratorze składniki inicjują samoczynną regenerację ucha środkowego i „cofają" jego biologiczny wiek nawet o 12 lat. Dzięki temu każdego dnia nawet 16 nowych osób, tak samo jak pani Zofia, znów delektuje się dźwiękami ulubionej muzyki, cieszy się śmiechem wnuków czy pogawędką telefoniczną z bliskimi. Żadnej z tych lubianych czynności nie zakłóca krępujące „Proszę?", „Możesz powtórzyć?", „Głośniej!" ani tym bardziej szum czy pisk. rrr* „Ten system dał mi słuch jak za dawnych lat!" Sk | Nigdy bym nie iiJU- M uwierzył>źe J ; m już po przykle-^ v i jeniu jednego : V J mini-stymu-latora można tak wzmocnić i wyostrzyć słuch. Kroki na chodniku, zamykanie drzwi do klatki -znowu słyszę to wszystko! Po latach beznadziejnego głuchnięcia odkrywam świat na nowo. Dziękuję! Stefan, 76 lat, Biłgoraj iłystawkint poskromieni* hałasów UłanycH Jednym z pierwszych i najbardziej dokuczliwych objawów głuchnięcia są dźwięki fanto-mowe. Narastający pisk, syczenie czy szumienie w uszach nie pozwala skupić się na niczym za dnia ani wypocząć w nocy. Czujesz, że te wszystkie świdrujące jęki i trzaski doprowadzają Cię na skraj wytrzymałości? Nie czekaj na dalsze pogorszenie słuchu -zacznij działać! 81% ochotników testujących audio-stymulator potwierdziło ustępowanie uciążliwych, fałszywych dźwięków już w 24 h od jego przyklejenia. Spokojna lektura porannej gazety, wymagające skupienia rozmowy w urzędzie czy na poczcie -nie sprawią Ci już najmniejszego w Regulamin - roImnprrrtćfplaSW kłopotu. Wystarczy, że przykleisz za uchem dyskretny bio-korek-tor, który od 1. minuty zacznie blokować męczące zakłócenia. ,W 24 h powitam tłueh i jąkale tfyuMla* TERAZ "TY! „Ćwierkanie wróbli za oknem o poranku, szum fal podczas wakacyjnego wyjazdu, imieninowe życzenia od wnusi - jest tyle pięknych dźwięków, o usłyszenie których warto walczyć ze wszystkich sił. Na szczęście, z tym wspaniałym wynalazkiem, przywrócenie doskonałego słuchu nie jest trudne ani kosztowne. Rozmowy znowu mnie bawią, nie krępują. Przypominam sobie wszystkie ukochane dźwięki. I odzyskałam moją wielką miłość: muzykę!" -pani Zofia już od 4 miesięcy cieszy się świetnym słuchem i komfortem życia bez uciążliwych pisków oraz trzasków. Twoja kolej! Zdobądź swój egzemplarz stymulatora słuchu w wyjątkowej promocji. LEPSZY SŁUCH JUZ W 24 H ("fy" «11 f f f # f f § § $ f § * $ • $ g « « « $ $ ę $ f < § t f «t « * $ t * i • # i f * i # i 11 i • • « $ # t * f * • t * t • 9 t»i • i « Pierwsze 100 osób, które zadzwonią de 19.09.2020 r. otrzyma 100% REFUNDACJI OD PRODUCENTA SZYBKA WYSYŁKA (« pon. - pt. 08:00 - 20:00, sob. - nd. 09:00 - 20:00. 2wykłe połączenie lokalne bez dodatkowych opłat. 932 283 94 04 Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 08 Po godzinach Z ŻYCIA GWIAZD CELEBRYCI Wojciechowska wspomina przedszkole Podróżniczka opublikowała w mediach spoiecznoścbwych zdjęcie z 1 września1978roku - dnia, w którym po raz pierwszy poszła do przedszkola. - Niedługo później zostałam zniegp... wyrzucona. A w zasadzie poproszono rodziców, żeby mniejuż nie przyprowadzali, bosię„nieasymiluję". Faktycznie, nie potrafiłam robić wszystkiego na gwizdek: jeść, spać, bawić się. Jak widać moja niepokorna natura ujawniła się dość wcześnie - wspomina Martyna Wojciechowska. Krzyżówka nr 136 Poziomo: 3) aktor z kultowego filmu „Swobodny jeździec", 10) cenny kamień ozdobny, 11) królowa sawanny, 12) klub piłkarski z Trójmiasta, 14) zmiana kierunku marszu (lub oddanie długu), 15) rodzaj spodni o wąskich nogawkach, 16) wędkarska przynęta na ryby, 19) stawiana przez lekarza po badaniach, 23) mityczna córka Edypa, 27) świątynia protestancka, 28) placówka dla zwierząt z weterynarzem, 29) zwitki papieru do kręcenia loków, 30) skłonny do wylewania łez, 33) cierpiał wieczne męki w Tartarze, 37) wystawiana w teatrze, 38) luksus życia, przepych, 39) wypełniona pastą do zębów, 40) łoskot przesuwanych krzeseł, 41) z ząbkami w ręcznej piłce. Pionowo: 1) ludowy zwyczaj; ceremonia, 2) step z bizonami, 3) ozdobne drzewo parkowe, 4) pracuje na obrabiarce skrawającej, 5) instrument Wojskiego, 6) gęste płótno bawełniane, 7) antywłamaniowe, zakładane w autach, \9U] l>Jk1 Celebryci odprowadzają dzieci do szkoły Inni celebryci z kolei publikują zdjęcia dokumentujące odprowadzanie swoich pociech do szkoły. Drogę na rozpoczęcie roku szkolnego swoich dzieci uwieczniły i opublikowały m.in. Magdalena Lamparska, Aneta Zając czy Magdalena Narożna. Z kolei Joanna Racewicz opublikowała nagranie z synem w maseczce, narzekając na decyzję ministerstwa w sprawie powrotu uczniów do szkół. 8) lekki jak ..., 9) krzew o czerwonych owocach, 13) marna ocena szkolna, 17) przystanek na trasie karawany, 18) przyrządzany po żydowsku w menu, 20) chodzący wzór doskonałości, 21) w parze z pętelką, 22) tłuszcz sprawiedliwości, Brat Pitt ma partnerkę polskiego pochodzenia Wszystko wskazuje na to, że nową dziewczyną hollywoodzkiego gwiazdora jest N icole Poturalski, 27-letnia modelka o polskich korzeniach mieszkająca w Berlinie. Pitt wyjechał z nią na wakacje do francuskiego pałacyku Chateau Miraval, który niegdyś kupił razem z Angeliną Jolie. Większą sensację jednak budzi fakt, że dwa razy młodsza partnerka Brada jest mężatką. 24) zbytnia pewność siebie, arogancja, 25) miara paliwa w USA, 26) wzmianka w gazecie, 30) szczypczyki kosmetyczne, 31) metalowa listwa u drzwi, 32) pieszczotliwie o dziecku, 34) imię twórcy teorii względności, 35) japońska mata w domu, 36) rodzinny pracuje w przychodni. CELEBRYCI Kurzajewski zarobi dwa razy więcej niż Cichopek Na jaw wyszły kwoty nowych prowadzących „Pytanie na śniadanie". „Kasia wynegocjowała świetną stawkę. Za jeden dyżur będzie dostawać pięć tysięcy złotych. Obiecano jej też, że dyżurów będzie około dziesięciu w miesiącu" - zdradził „Pudelkowi" ktoś zTVP. Suma tojednaktylko potowa tego, co zarobi Maciej Kurzajewski. „Maciek to inna historia. Jako gwiazda dziennikarstwa dostanie aż dziesięć tysięcy za odcinek" - dodał informator. Rozwiązanie nr 135 0 K A s ■ K s T R A K 1 OJ ■ a H W I 0! R L I ■ A ■ LZ: i bL ■ s T A D 1 0 N [E ■ R A D rr Olz E T Ł 0 ■ ■ Ł ■ 1 ■ lOTKA A ■ R ■ M P A T Rj 0 L ■ R! ■I J N |M A D R A W A ■ L ¥ M ■ 0 D m E E [A ■ A ■ N ■ N D E s A N T A R E S T R ■ Ś ■ ■ K M E 2 0 D A A ■ E ■ A1 ■ T Ę T E N T 0 ■ Y ■ 1 ■ L|'|6|A|T|0 RlITjC REW TV HIT Weselna gorączka TVP 2 20:45 Pod wpływem sugestii najlepszego przyjaciela Anderson spontanicznie oświadcza się przygodnie poznanej kelnerce, Katie. Deklaracja zmienia jego życie. Katie zgadza się go poślubić. Top Model TVN 21:30 Nowy sezon to czas na nowe wyzwania dla aspirujących modeli i modelek. Uczestnicy staną do zaciętej rywalizacji o swoje marzenia. Zwycięzca dostanie szansę zaistnienia w świecie mody. Wodnik (20.01-18.02) Oznaki zbliżającej się jesieni wprawią Ciędzi-siaj w nieco refleksyjny nastrój. Horoskop dzienny zapowiada, że bardzo trudno będzie wzbudzićwTobie choćby odrobinę zapału... Ryby (19.02-20.03) Zaskoczy Cię informacja, która wymusi zmianę podjętych planów. Będzie wzwiązkuztym trochę zamieszania, ale horoskop na dziś mówi, że wieczorem wszystko wróci do normy. Baran (21.03-19.04) Nie podnoś dzisiaj głosu bez potrzeby i staraj się nie narzucać innym swojego zdania. Horoskop dzienny na środę zapowiada, że siłą spokoju uda Ci się osiągnąć znacznie więcej. Byk (20.04-20.05) Poświęć więcej niż zazwyczaj czasu swoim najbliższym. Horoskopdzienny przypominane masz pod tym względem trochę „zaległośti". Bliźnięta (21.05-21.06) Niewszystko będzie dzisiaj układać się poTwojej myśli, ale horoskop na dziś uspokaja, że konsekwenqi tego nie musiszsię obawiać Rak (22.06-22.07) Ktośbędziedzisiaj potrzebowałTwpjęj pomocy. Horoskopdzienny na środę zakłada, że Twoja intenwencja okaże się bardzo skuteczna. FILM Bękarty wojny TVN721:00 Aldo Raine otrzymuje rozkaz sformowania specjalnej jednostki do walki z hitlerowcami. Rekrutowani są tylko żołnierze o żydowskich korzeniach, którzy mają dziesiątkować nazistów. Listyzlwo Jimy TVP HISTORIA 22:55 Historia niezwykle krwawej-bitwy o Iwo Jimę pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Japonią podczas drugiej wojny światowej, opowiedziana z perspektywy japońskich żołnierzy. Lew (23.07-22.08) Zaskoczy Gę nieustępliwość osobyzgrona znajomych. Żadneargumenty nie będą wstanie nakłonić jej do zmiany zdania. Horoskop dzienny widzi wtym źródło problemów Panna (23.08-22.09) Rozpierać Cię będzie dzisiaj energia. Horoskop na dziś zapowiada, że nie tylko sprawnie wywiążeszsięzeswoich obowiązków, ale znajdziesz także czas na pomaganie innym. Waga (23.09-22.10) Będziesz dzisiaj w centrum wydarzeń. Bez Twojego udziału niezostaną podjęte żadne ważnedecyzje. Horoskopdzienny na środę zakłada, żedostarczyOtosporo satysfakcji. Skorpion (23.10 - 21.11) Nie odtrącaj dzisiaj niczyjej ręki wyaągniętej do zgody. Horoskopdzienny mówi,że dzięki temu możesz zakończyćzadawnionespory. Strzelec (22.11-21.12) Porzucisz dzisiaj utarteszlaki i ruszysz doobranychcelówswoimi ścieżkami. Horoskop na dziś radzi mieć oczy szeroko otwarte. Koziorożec (22.12 -19.01) Życie pisze Ci rolę rozjemcy zwaśnionych stron. Horoskopdzienny na środę zapowiada, że dobrze się z tego zadania wywiążesz. Głos wwwgpaipi wwwLgk24.pl wwwgs24.p Prezes oddziału Polska Press Piotr Grabowski Redaktor naczekiy Krzysztof Nałęcz Zastępcy YnonaHusaim-Sobecka Marcin Stefanowski (internet) Dyrektor działu reklamy Ewa Żelazko, teł. 94 347 35 00 Dyrektor drukami Stanisław Sikora, tel. 94 340 35 98 Dyrektor działu marketingi Robert Gromowski, teł. 94 3473512 Prenumerata, tel 943401114 Głos Koszaiński-wwwigk24.pl ul. Mickiewicza 24, 75-004 Koszalin, tel. 94 347 35 00. fax 94 347 3513 teł. reklama: 943473572, redakqa.gk24@połskapress.pl, reklama.gk24@polskapress.pl Głos Pomorza-wwwgp24.pt ul. Henryka Pobożnego 19, 76-200 Słupsk, tel. 59 848 8100, fax 59 848 8104, tel. reklama: 59 848 8111, redakqa.gp24@polskapress.pl, reklama.gp24@polskapress.pl filnc <7rrt»rińdri - wmum gOA pJ ul. Nowy Rynek 3, 70-533 Szczecin, teł. 9148133 00. fax 9148133 60, tel. reklama: 9148133 92, redakqa.gs24@polskapress.pl reklama.gs24@polskapress.pl ODDZIAŁY Szczecinek ul. Plac Wolności 6,78-400 Szczecinek, tel. 94 374 8818. fax 94 374 23 89 Stargard ul. Wojska Polskiego 42,73-110 Stargard, tel. 91578 4728,fax 9157817 97, reklama tel. 91578 47 28 ©® - umieszczenie takich dwóch znaków przy Artykule, w szczególności przy Aktualnym Artykule, oznacza możliwość jego dalszego rozpowszechniania tylko i wyłącznie po uiszczeniu opłaty zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronach www.gk24.pl/tresci, www.gp24.pl/tresci.www.gs24.pl/tresd.iwzgodzie z postanowieniami niniąszego regulaminu. Polskie Badania Czytelnictwa w.3ktad Kontrolowany ZKOP POLSKA PRESS GRUPA WYDAWCA Polska Press Sp. z o.o. ul. Domaniewska 45.02-672 Warszawa, tel. 22 20144 00, fax: 22 2014410 Prezes zarządu Dorota Stanek Wiceprezes zarządu Dariusz Świder Członek zarządu Paweł Fąfara Członek zarządu Magdalena Chudzikiewicz Dyrektor artystyczny Tomasz Bocheński Dyrektor marketingu Sławomir Nowak, slawomir.nowak@polskapress.pl Dyrektor zarządzający biura reklamy Maciej Kossowski maciej.kossowski@polskapress.pl Dyrektor kolportażu Karol Wlazło karol.wlazlo@polskapress.pl Agencja AIP kontakt@aip24.pl Rzecznik prasowy Joanna Pazio teł. 22 20144 38, joanna. pazio@polskapress.pl Najczęstsze sygnały ostrzegawcze, * ■ Aoi m v i W porównaniu z mężczyznami panie są bardziej wyczulone na zmiany zachodzące w ich organizmach i w przypadku nowych dolegliwości częściej udają się do specjalisty. Szybka konsultacja często ratuje życie! (Jioridwtmwfthwiriwe EwaZwobk redakqa@stronazdrowia.pl Rak piersi jajnica, szypd macicy i endometrium to nowotwory ginekologiczne zbierające z roku na rok coraz większe żniwa Większość z nich na początkowym etapie rozwoju objawia się niezwykle dyskretnie. Do tego stopnia, że synytomy z łatwością można przypisać niegroźnym dolegi-wościom lub zlekceważyć* W zapobieganiu chorobom oprócz zdrowego stylu życia kluczowe jest regularnie wykonywanie badań profilaktycznych. U pań to zwłaszcza cytologia i mammografia lub USG piersi. Ponieważ kobiece nowotwory rozwijają się niepostrzeżenie, warto być wyczulonym na pewne symptomy i w razie ich wystąpienia zasięgnąć pomocy specjalisty. Zaburzenia miesiączkowania Nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych są objawem, który należy jak najszybciej skonsultować z ginekologiem. Na wizytę należy umówić się zwłaszcza wtedy, gdy miesiączka nie występuje dłużej niż 35 dni lub pojawia się częściej niż co 21 dni. Niepokój powinna wzbudzić także obecność we krwi menstruacyjnej dużych skrzepów (powyżej 2,5 cm). Alarmujące są ponadto krwawienia bardzo obfite, wymagające wymiany podpaski lub tamponu nawet co godzinę, a także utrzymujące się powyżej 7 dni. Takie objawy mogą wskazywać na obecność w macicy mięśniaka lub polipów, nadżerkę szyjia macicy, zaburzenia krzepliwości krwi, zespół policystycznych jajników lub endometriozę. Plamienia międzymiesiączkowe mogą także świadczyć o nowotworach narządów rodnych. Są wtedy bardzo obfite i przyjmują ciemnoczerwone lub nawet brunatne zabarwienie. Objaw Zaobserwowanie nietypowych objawów ze strony układu rozrodczego wymaga konsultacji z ginekologiem ten występuje u ok. 90 proc. pacjentek ze stwierdzonym nowotworem ginekologicznym. Innym niespecyficznym objawem, który może mieć podłoże chorobowe, są krwawienia w trakcie i po stosunku. Najczęściej są skutkiem urazów mechanicznych, które zwykle związane są ze zbyt głęboką penetracją. W pewnych przypadkach objaw ten może też jednak świadczyć o rozwoju nowotworu kobiecego, dlatego nie należy go lekceważyć! Niestety, dane pokazują, że problem ten konsultuje z ginekologiem jedynie 5 procent pacjentek. Zmiany zabarwienia wydzieliny Wydzielina z pochwy jest zjawiskiem filologicznie normalnym, a jej konsystencja zmienia się wraz z fazą cyklu menstruacyjnego. Prawidłowo ma kwaśny odczyn, który związany jest z obecnością w niej pałeczek kwasu mlekowego. Problem pojawia się wówczas, gdy dotąd przezroczysta lub biała wydzielina zmienia swoją barwę, konsystencję i zapach. Żółte upławy z pochwy o gęstej, śluzowatej konsystencji i przykrym zapachu świadczą o stanie zapalnym. Różowe upławy informują o domieszce krwi, jednak nie muszą od razu wskazywać na raka. Mogą bowiem zwiastować miesiączkę lub wystąpić po intensywnym stosunku płciowym. Szczególnie alarmujące są Regularne wykonywanie badań profilaktycznych pozwala wykryć chorobę nowotworową na wczesnym etapie rozwoju, co znacząco zwiększa szansę na jej całkowite wyleczenie natomiast upławy brunatne oraz śluzowo-ropne, które wymagają podjęcia odpowiedniego leczenia. Nietypowe bóle Ból w podbrzuszu należy do najczęstszych kobiecych dolegliwości. Zwykle pojawia się na 1-2 dni przed miesiączką i utrzymuje się przez pierwsze dni krwawienia. Dolegliwości zazwyczaj dają się wytrzymać i szybko przechodzą. Zdarzają się jednak przypadki, w których ból jest tak silny, że skutkuje nawet utratą przytomności. Może to świadczyć zarówno o problemach z układem pokarmowym, jak i rozrodczym. Może być skutkiem endometriozy, stanów zapalnych jelit, pęknięcia torbieli jajnika, ciąży pozamacicznej, skrętu przydatków lub świadczyć o nowotworach narządów rodnych. Do alarmujących objawów raka jajnika, szyjki lub trzonu macicy należy silny ból w podbrzuszu, uczucie ciężkości w tej okolicy, ale także poczucie pełności, nudności, wymioty, utrata apetytu i masy ciała. Znakiem ostrzegawczym przy rozwijających się zmianach nowotworowych mogą być także przedłużające się problemy z trawieniem: wzdęcia, odbijanie po posiłkach, trudności w połykaniu, niestrawność. Zmiany w obrębie piersi U większości kobiet wyczuwalny guzek piersi wzbudza panikę i skłania do natychmiastowej konsultacji z lekarzem. To dobrze. Jednakże warto pamiętać, że nie zawsze musi to oznaczać najgorszą diagnozę. Rozwojowi raka piersi towarzyszy zmiana wielkości lub kształtu piersi, pojawienie się zmian skórnych wokół brodawki, powiększenie węzłów chłonnych, zaczerwienie i zgrubienie skóry. Na szczęście większość wykrywanych nieprawidłowości w piersiach to następstwo zmian hormonalnych. Zazwyczaj nie są one złośliwe - guzek w piersi może też świadczyć o obecności torbieli, włókniakogruczolaków czy mastopatii. 10 Strona Zdrowia Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 we tłuszcze to n element codziennej diety. Skąd je czerpać? P^Krr^ l4i \r~7ł—7r /anie organizmi Obniżając poziom cholesterolu, pomagają też chronić się przed chorobami układu krążeni; Odżywianie Agata Orzełowska Tłuszcze zawarte są wwielu produktach spożywczych, po które sikamy każdego dnia Obok węglowodanów i białek stanowią niezbęcfriy element menu. Co jednak ważne; nie wszystkie tłuszcze są korzystne da zdrowia, cflatego warto wiedzieć, jakie produkty wybierać azktórydi zrezygnować Tłuszcze są składnikiem diety, który w zależności od pochodzenia ma odmienne działanie na zdrowie. Te zwierzęce mają na ogół negatywny wpływ na organizm. Przy częstym spożyciu zwiększają poziom złego cholesterolu we krwi, podnosząc ryzyko rozwoju miażdżycy i chorób serca. Odmienne właściwości mają natomiast tłuszcze zawarte w pokarmach roślinnych oraz rybach. Dobre tłuszcze, czyli jakie? Tłuszcze to szeroka grupa substancji występujących w żywności. Wyróżnia się tłuszcze nasycone, które prze- ILE TŁUSZCZU NALEŻY SPOŻYWAĆ? Dzienne zapotrzebowanie organizmu na tłuszcze zależy od wieku, płci, poziomu aktywności fizycznej i stanu fizjologicznego (ciąża, laktacja). Czynniki te wpływają na zapotrzebowanie energetyczne. Zgodnie z zaleceniami, tłuszcze powinny zapewniać 20-35 procent energii w diecie, co oznacza, że osoba spożywająca 2000 kcal dziennie powinna przyjmować dawkę wynoszącą 45-78 g. Najlepiej, by składnik ten zapewniały produkty roślinne i ryby. Zdrowy i tłusty produkt zwierzęcy? To morska ryba! ważają w produktach, takich jak masło, smalec, olej kokosowy. Można je łatwo poznać po stałej konsystencji w temperaturze pokojowej. Drugą grupę stanowią tłuszcze 0 płynnej formie, występujące w produktach roślinnych oraz rybach. W przeciwieństwie do tych pierwszych, są one uważane za zdrowe. Tłuszcze, a właściwie budujące je kwasy tłuszczowe, można podzielić najednonienasycone 1 wielonienasycone. Do tych pierwszych zaliczany jest kwas oleinowy z rodziny omega-9, zawarty m.in. w rzepaku, oliwkach i awokado. Druga grupa to kwasy wielonienasycone z rodziny omega-3 (m.in. EPA i DHA w oleju rybim, czy ALA w tym lnianym) oraz z rodziny omega-6, występujące m.in. w olejach roślinnych. Rola zdrowych tłuszczów Obok węglowodanów, tłuszcze są głównym źródłem energii w diecie, przy czym l g tłuszczu to aż 9 kalorii. To w nich rozpuszczają się witaminy A, D, E i K, a także związki czynne biologicznie takie jak np. beta-karoten, likopen czy luteina, które dzięki temu organizm może przyswajać. Dobre tłuszcze stanowią źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które są szczególnie ważne dla układu nerwowego, hormonalnego i skóry. Budują struktury mózgu, oczy oraz błony otaczające wszystkie komórki ciała i organelle znajdujące się wewnątrz nich. Zdrowe tłuszcze spożywane w diecie pomagają obniżyć poziom trójglicerydów i „złego" cholesterolu LDL we krwi. W ten sposób wspomagają ochronę przed rozwojem miażdżycy, zawałem czy wylewem. Mają działanie prze-ciwzakrzepowe i przeciwzapalne. Są też niezbędne dla dobrego samopoczucia, co jest istotne w profilaktyce i leczeniu depresji. Wiele produktów zawierających dobry tłuszcz jest też źródłem innych korzystnych dla zdrowia składników, takich jak antyoksydanty, roślinne sterole, witaminy i składniki mineralne, co potęguje ich prozdrowotne działanie. Jednak, nawet zdrowe tłuszcze spożywane w nadmiarze tuczą. Gdzie kh szukać? W codziennym menu powinny znaleźć się przede wszystkim olej rzepakowy, oliwa z oliwek i olej słoneczni- kowy wysokooleinowy (ze specjalnych odmian rośliny). Warto też sięgać po mniej popularne oleje tłoczone z nasion oleistych, np. lniany, z lnianki, pestek dyni, orzechów włoskich, laskowych czy awokado. Dobre tłuszcze są też zawarte w orzechach, pestkach i nasionach oleistych. Nie powinny być jednak smażone, solone czy panierowane. Warto jadać różnorodne produkty z tej grupy, a więc również migdały, pistacje, siemię lniane, pestki słonecznika, awokado. Oprócz dobrego tłuszczu zapewniają sporo błonnika pokarmowego, cenne związki mineralne oraz witaminę E. Korzystne kwasy tłuszczowe w diecie pochodzą też z tłustych ryb morskich, takich jak makrela, śledź, łosoś, szprot czy sardynki, które warto jadać dwa razy w tygodniu. Zawierają rzadko występujące w innych produktach zwierzęce formy kwasów omega-3. Do nieco gorszych źródeł roślinnych tych związków należą nasiona lnu, lnianki i rzepaku oraz orzechy włoskie, a także tłoczone z nich oleje. Wartościowym źródłem zdrowych tłuszczów są ponadto jajka. Te od specjalnie karmionych kur zapewniają też kwasy omega-3. Bogatym źródłem dobrych tłuszczów są też roślinne produkty białkowe bazujące na soi, takie jak gotowane nasiona, tofu czy tempeh. Konsekwencje niedoboru Ograniczenie spożycia tłuszczu w diecie jest szkodliwe dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Niedobory niezbędnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych zwiększają ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, neurodegeneracyjnych, metabolicznych, skórnych i związanych z odpornością. Zaburzają funkcjonowanie wątroby, mózgu i oczu. Skóra staje się sucha i szybciej pojawiają się na niej zmarszczki. U kobiet cykl miesiączkowy może ulec wydłużeniu, a nawet zatrzymaniu, co przyczynia się do późniejszych problemów z zajściem w ciążę. POLECANE Do czego wykorzystać wartościowe, ale mniej popularne oleje? Sprawdź, jakie znajdują zastosowanie! OLEJZAWOKADO Olej tłoczony z miąższu awokado ma zielonkawą barwę i delikatny aromat. Choć można go podgrzewać, najlepiej jeść na surowo, np. w surówce, bo po ogrzaniu traci cenną witaminę E. Ze względu na działanie regenerujące i nawilżające, olej ten sprawdzi się też w pielęgnacji skóry. OLEJ LNIANY Przydatność do spożycia oleju lnianego to maks. trzy miesiące od wytłoczenia. Warto więc wybrać małe opakowanie. Powinno być wykonane z ciemnego szkła i zarówno w sklepie, jak i w domu stać w lodówce. Nie wolno go podgrzewać, bo staje się toksyczny. Pasuje do twarogu i warzyw. OLEJ SEZAMOWY Olej z nieprażonych nasion sezamu ma żółtą barwę i charakterystyczny smak. Na tym rafinowanym można smażyć. Podkręca smak dań z woka, specjałów koreańskich i potraw kuchni bliskowschodniej. Ma silne właściwości antyoksydacyj-ne i jest polecany w diecie przeciwzapalnej. OLEJ Z PESTEK DYNI Olej tłoczony z pestek dyni ma intensywny ciemnozielony kolor i wyrazisty orzechowy smak. Jest zasobny w cynk i dlatego idealny dla mężczyzn oraz osób zmagających się z problemami skórnymi. Obfituje też w magnez, wapń, potas i żelazo. Nadaje się do jedzenia na zimno, np. w sałatce. OLEJ Z ORZECHÓW WŁOSKICH Olej z orzecha włoskiego to szlachetny tłuszcz o jasnej barwie i orzechowym zapachu. Nie wolno go ogrzewać, tylko jadać wyłącznie na zimno. Sprawdzi się do dressingów, sałatek, gotowanych warzyw i ziemniaków oraz deserów. Stosowany do pielęgnacji cery działa łagodząco. OLEJ Z CZARNUSZKI Olej z nasion czarnuszki ma intensywnie żółtą barwę i mocny, wręcz gryzący zapach. To produkt leczniczy - jego maksymalna dawka wynosi 1 łyżeczkę dziennie. Pomaga w alergiach i działa łagodząco na zmiany skórne. Dodawany do mdłych potraw nadaje im wyraźny akcent smakowy. Ik • w w^W h Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 trona Zdrowia u Coraz więcej osób cierpi z powodu różnego rodzaju schorzeń układu ruchu, które skut-kują przewlekłymi dolegliwościami. By łagodzić ból. obrzęk i sztywność tkanek, a także wspomóc leczenie kontuzji i uszkodzeń skóry, lekarze zalecają korzystanie z działania laserów. Zabiegi laserowe sprawdzają się w fizjoterapii reumatoidalnych i zwyrodnieniowych chorób stawów i uzupełniają leczenie wczesnych stanów pourazowych. Są szczególnie skuteczne w redukcji ostrego i przewlekłego bólu o pochodzeniu mięśniowo-szkieletowym. Lasery niskoenergetyczne W fizykoterapii często wykorzystywane są lasery niskoenergetyczne (inaczej miękkie), tj. emitujące promienio- wa m ZABIEGI Z UŻYCIEM LASERA Uzyskanie maksymalnej skuteczności terapii laserowej wymaga wykonania wskazanej liczby zabiegów w serii z uwzględnieniem odpowiednich odstępów czasowych między nimi. Szczegóły ustala specjalista w zależności od rodzaju i nasilenia problemu, a także parametrów lasera i innych czynników. Dawki promieniowania powinny być umiejętnie dobrane, ponieważ sytuacja, gdy są one zbyt duże, może osłabiać działanie zabiegów podobnie jak zastosowanie dawek zbyt małych. Podczas korzystania z lasera konieczna jest ochrona oczu za pomocą specjalnych okularów. Zastosowanie laserów w fizjoterapii. Tak leczy się częste problemy! 3SWi€ll3niU Cldld i polegając i btłr itriał; m sciv% tjmfalttl* rtzftpit rapm Anna Rokicka-Żuk anna.rokicka@polskapress.pl Zabiegi z użyciem lasera stanowią element terapii różnych schorzeń. Coraz częściej są też wykorzystywane przez sportowców w celu przyspieszenia regeneracji mięśni wanie niskiej mocy. Ma ono moc do kilkuset miliwatów i mieści się w zakresie światła widzialnego lub promieniowania podczerwonego. Promieniowanie to jest słabo pochłaniane przez skórę i wnika na pewną głębokość ciała. W-ten sposób zapewnia efekt biostymulacji, a więc działanie polegające na pobudzaniu położonych niżej tkanek. Działając w obrębie komórek, energia lasera powoduje przyspieszenie tempa ich metabolizmu, usprawnienie działania układu limfa-tycznego, wzrost produkcji endorfin oraz zmianę funkcjonowania błon komórkowych i receptorów bólu. Prowadzi też do nasilenia procesów namnażania się nowych komórek i usuwania tych martwych, a także syntezy kolagenu i powstawania nowych naczyń krwionośnych. Laseroterapia niskoenerge-tyczna ma dzięki temu właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciw-obrzękowe, pobudzające mikrokrążenie krwi i procesy odpornościowe w tkankach. Zabiegi wspomagają zatem gojenie się ich uszkodzeń i zapaleń. Wskazania do zabiegów biostymulacji Fizjoterapia laserem jest stosowana w leczeniu urazów i stanów zapalnych w obrębie układu ruchu oraz skóry. Wskazania obejmują m.in. kontuzje, takie jak zwichnięcia, skręcenia i złamania, choroby przeciążeniowe (np. zespół bolesnego barku, łokieć tenisisty, kolano skoczka, zespół cieśni kanału nadgarstka czy zapalenie rozcięgna po-deszwowego), a także ostroga piętowa, nerwobóle i bóle mięśniowe, rwa kulszowa. Do wskazań należą ponadto choroby stawów, m.in. zapalenie zwyrodnieniowe, łuszczycowe i reumatoidalne (RZS), ZZSK i dna moczanowa, a także schorzenia przyzębia, rany, blizny i choroby skóry, m.in. owrzodzenia, odleżyny, infekcje ropne ęzy trądzik. Lasery wspomagają też regene-raqę mięśni u sportowców. Lasery wysokoenergetyczne Stosunkowo nowym rozwiązaniem w fizjoterapii są lasery wysokoenergetyczne (HIL). Emitują one promienie o mocy kilku wat i długości ok. 1000 nm. Mają one 30-50 razy większą moc od laserów biostymulacyjnych, co przekłada się na głębsze wnikanie energii (ok. kilkunastu centymetrów). Taka laseroterapia ma silne działanie przeciwbólowe i szerszy zakres zastosowania, choć wskazania są podobne jak przy biostymulacji. To m.in. leczenie złamań, zapaleń i uszkodzeń nerwów, redukcja obrzęków, zwiększanie przepływu krwi i aktywności tkanek oraz regeneracja skóry i błon śluzowych (wrzody, odleżyny, stopa cukrzycowa, grzybica, zakażenia, brodawki), również w onkologii. Przeciwwskazania Podstawowym przeciwwskazaniem do laseroterapii jest choroba nowotworowa lub jej podejrzenie, co ma związek z pobudzającym działaniem lasera na komórki. Zabiegów nie powinno się też wykonywać u kobiet w ciąży, osób z padaczką, nadciśnieniem tętniczym i nadczynnością tarczycy, w przypadku wysokiej gorączki, krwawienia z przewodu pokarmowego, infekcji wirusowych, bakteryjnych i grzybiczych, a także podczas miesiączki, co dotyczy zabiegów u kobiet w obrębie dolnej części tułowia. Jak działają lasery? Rodzaje urządzeń stosowanych leczniczo w ramach zabiegów rehabilitacji Laseroterapia w leczeniu blizn. Efekty zastosowania urządzeń nisko- i wysokoenergetycznych Stymulacja laserem wspomaga gojenie uszkodzeń skóry i blizn nawet tak trudnych do leczenia, jak te pooparzeniowe i pozostałe po operacji. Ponieważ pobudza aktywność i podziały fi-broblastów, czyli komórek wytwarzających kolagen, a także syntezę tego białka typu I i n, pomaga uniknąć nadmiernego bliznowacenia skóry oraz powstawania twardych i mało elastycznych zrostów. Zabiegi zapewniają lepszą strukturę zagojonej tkanki, a także zmniejszają ból i swędzenie. Co jednak ważne, leczyć w ten sposób można blizny powstałe nie wcześniej niż przed rokiem, bo w przypadku starszych zmian zabiegi zapewniają słabsze efekty. Należy też pamiętać, że w przypadku naświetlań punktowych nadmierne dawki promieniowania lasera mogą doprowadzić do poparzeń skóry, dlatego zabiegi powinny być wykonywane wyłącznie przez odpowiednio wykwalifikowane osoby, (arż) Lasery biostymulacyjne stosowano leczniczo już 80 lat temu, wkrótce po ich wynalezieniu. Urządzenia tego typu emitują promieniowanie o określonej długości fali, a więc monochromatyczne (jednobarwne), a przy tym spolaryzowane. Ich fale rozchodzą się więc w jednej płaszczyźnie, podczas gdy zwykłe źródło np. światła widzialnego wydziela je promieniście. Pozwala to na zintensyfikowanie działania wiązki lasera. Na efekt ten wskazuje nazwa urządzenia, będąca skrótem od „Ligłtf> Amplification by Stimulated Emission ofRadiation" (wzmocnienie światła poprzez wymuszoną emisję promieniowania). Laser naświetla ciało punktowo, wielopunktowo lub na większej powierzchni (tzw. skanery laserowe). Odbierane przez tkanki fale są źródłem energii o określonym działaniu fizjologicznym, która nie powoduje ich ogrzania ani tym bardziej usz- Lasery biostymulacyjne i wysokoenergetyczne stosuje się w celu przyspieszenia gojenia m.in. blizn pooperacyjnych kodzenia. Lasery dzieli się na urządzenia diodowe (półprzewodnikowe), z ośrodkiem czynnym gazowym (np. helowo-neonowe), płynnym i gazowym. Mogą emitować nadfiolet, światło widzialne i podczerwień. W fizjoterapii jednak najważniejszy podział dotyczy energii lasera, a w związku z tym sposobu jego działania - pod tym względem urządzenia klasyfikuje się jako nisko- i wysokoenergetyczne. (ARŻ) Końcówki laserów mogą mieć różną konstrukcję 12 Strona Zdrowia Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Zatydzień unos SPOSOBY NA ZDROWĄ PROSTATĘ. JAK UNIKNĄĆ BOLESNEGO PROBLEMU? JAK WYBRAĆ SZCZOTECZKĘ DO ZĘBÓW? ZAPYTAJ LEKARZA W jakich sytuacjach wykonuje się zabieg jednoczesnej endoprotezoplastyki obu stawów biodrowych i jakie korzyści zapewnia on pacjentom? LEKARZ WYJAŚNIA: \2# U części pacjentów X) choroba zwyrodnieniowa powoduje skrócenie kończyny. Po operacji stawu biodrowego zmienia się nieco jego mechanika: jedna kończyna jest wydłużona, podczas gdy druga nadal pozostaje krótsza. Wynika to ze zlikwidowania przykurczu w jednej nodze, ale w drugiej ten przykurcz nadal występuje. Co więcej, „naprawiony" staw biodrowy w dalszym ciągu ma tendencję do przykurczu pooperacyjnego. Jednoczesna endoprotezoplastyka powoduje wyeliminowanie takiego MASZ PYTANIE Napisz do nas na adres: redakęja@stfoiłazdiowia.pl ryzyka i pozwala w taki sam sposób prowadzić rehabilitację obu kończyn. Wszczepienie endoprotezy jednocześnie w obydwu stawach biodrowych skraca czas trwania całego postępowania leczniczego. Wygląda to na ogół tak, że najpierw operuje się i rehabilituje jedno biodro, co trwa zwykle do sześciu miesięcy. Dopiero potem lekarz podejmuje decyzję o operacji drugiego stawu biodrowego. Nowe podejście pozwala skrócić ten proces o połowę, oczywiście mając na uwadze dobro pacjenta. Tutaj nie ma mowy o robieniu czegokolwiek „na siłę". W przypadku wystąpienia jakichkolwiek trudności czy problemów po zabiegu jednego biodra odstępujemy od zabiegu wykonywanego w obrębie tego drugiego. Jeśli jednak nie ma żadnych przeciwwskazań, to po konsultacji z anestezjologiem można „naprawić" od razu także drugie biodro., Warto również podkreślić, że pacjenci po zabiegu endoprotezoplastyki powinni być szybko pionizo-wani. Już w następnej dobie po operacji w pełni obciążają staw biodrowy i chodzą bez kul. Tak samo jest w przypadku zabiegu obustronnego - kiedy tylko pacjent poczuje się pewnie, po 1-2 dniach odrzuca kule i staje o własnych siłach. To niezwykle ważne zwłaszcza dla młodych ludzi, którzy mają swoje plany życiowe i potrzebują szybkiej i skutecznej pomocy. Dr n. med. Juliusz Dec, ortopeda traumatolog Czym różni się stała proteza zębowa od protezy ruchomej? Która jest lepsza? SPECJALISTA WY-yU JAŚNI A: Proteza ru-Tj choma to taka, którą pacjent może samodzielnie wyjmować. W jamie ustnej jest ona oparta na błonie śluzowej i zębach lub na samej błonie śluzowej. Natomiast stałe uzupełnienie protetyczne to takie, którego nie da się wyciągnąć samemu z ust, ponieważ jest przycementowane lub przykręcone na stałe. Uzupełnienia takie są zwykle bardziej komfortowe dla paqentów. Aby jednak je wykonać, należy mieć odpowiednio mocne zęby, na których można taką pracę osadzić albo implanty, które będą zastępować korzenie utraconych zębów. O tym, jakie rozwiązanie sprawdzi się najlepiej w konkretnym przypadku, musi wspólnie z pacjentem zadecydować specjalista. Jak dbać o higienę protezy zębowej i jamy ustnej podczas jej noszenia? f n EKSPERT RADZI: Kla- V/# syczne protezy wyj-vj mowane należy wyjąć z ust i wymyć poza jamą ustną za pomocą specjalnej pasty i szczoteczki. Nie zaleca się mycia protezy wyjmowanej tą samą pastą, którą myjemy zęby, ponieważ może ona stopniowo ulegać zniszczeniu. Resztę zębów w jamie ustnej czyścimy po wyjęciu protezy w normalny sposób, za pomocą szczoteczki i pasty oraz nici dentystycznej. Uzupełnienia stałe zacementowane w jamie ustnej myjemy tak jak zęby własne. Czasem stomatolog może zalecić używanie specjalnych nitek lub irygatora do mycia mostów. Lek. dent. Romana Markiewicz-Pio-trowska. stomatolog Jak naprawdę przenosi się CCMD-19 Zalecenia bezpieczeństwa bazują na błędnych koncepcjach! Aby uniknąć COVID-19, lepiej zwiększyć ostrożność honwumirus Anna Rokkka-Żuk anna.rokicka@polskapress.pl Aktualne zalecenia bezpieczeństwa nie chronią przed zarażeniem koronawirusem SARS-CoV-2. Badający problem naukowcy zwracają uwagę zwłaszcza na niedoceniane drogi infekcji i błędne koncepcje naukowe. Do najbardziej nietrafnych założeń należą te dotyczące żywotności wirusa oraz dystansu, jaki może pokonywać w powietrzu. Rozpoczęcie walki z epidemią koronawirusa wymagało od naukowców przyjęcia wielu założeń, z których większość bazowała na wcześniejszych odkryciach i modelach statystycznych. Rzeczywistość pokazuje jednak, że hipotezy te niekoniecznie są słuszne. Niestety, dotyczą one m.in. tak ważnych kwestii, jak sposób zarażania się C0VID-19. Okazuje się, że chcąc uniknąć zachorowania powinniśmy być daleko bardziej ostrożni, niż się zaleca! Kwestia dystansu społecznego Aktualne zalecenia dotyczące wielkości dystansu społecznego bazują na badaniach z 1919 roku poświęconych grypie hiszpance oraz teoriach dotyczących rozpraszania się Noszenie maseczki ochronnej jest ważniejsze niż mogłoby się niektórym wydawać. Zalecenia tego należy bezwzględnie przestrzegać w miejscach, gdzie przebywają inni ludzie w powietrzu prątków gruźlicy. Zakładają one, że małe drobiny śliny i wydzielin po dostaniu się do powietrza wyparowują, co zmniejsza ich infekcyjność, a duże są wyrzucane jak pociski. Niestety, hipoteza ta jest błędna. W rzeczywistości drobinki płynów mogące zawierać wirusa z zachowania bardziej przypominają chmurę. Z tego powodu utrzymują się w powietrzu znacznie dłużej, bo do 10 minut, i docierają na odległość nawet 8 metrów! Odstępstwa od przyjętej koncepcji dotyczą kropelek o mniejszych rozmiarach, które są wyrzucane spiralnie w płaszczyźnie poziomej i stanowią źródło zakażeń drogą powietrzną. Właśnie ten ruch sprawia, że są tak trwałe - czas ich znikania jest 60-200 razy dłuższy niż przyjmowano! Z kolei czas trwania w powietrzu średniej wielkości wydychanych kropelek przy jego wysokiej wilgotności względnej może być nawet 23 razy dłuższy niż pierwotnie uznano. W miejscu publicznym koronawirusem można więc zarazić się nawet przy zachowaniu zalecanej odległości 2 metrów, dlatego zgodnie z przepisami należy nosić maskę zakrywającą usta i nos, a w miarę możliwości zastąpić dystans społeczny izolacją. Wpływ wilgotności powietrza Zachorowaniu na C0VID-19 sprzyja zwłaszcza wysoka wilgotność powietrza, która utrudnia odparowanie wody z wydychanych kropelek śliny i powoduje, że te mniejszych rozmiarów przebywają trasę do 5 metrów. Pewne działanie ochronne mogłaby mieć niska wilgotność względna powietrza - gdy w badaniu wynosiła ok. 50 procent, żadna z mniejszych kropelek nie przemieściła się dalej niż na 3,5 metra. Wykazano ponadto, że przy kasłaniu niemal 70 proc. cząstek wirusa wyrzucanych z jamy ustnej trafia na podłoże, dlatego jego częsta dezynfekcja i mycie powinny być powszechną praktyką. Zanieczyszczenia powietrza W suchym powietrzu drobinki aerozolu śliny są mniejsze, co sprawia, że mogą pozostawać zawieszone w nim znacznie dłużej. Sprzyjają temu zanieczyszczenia powietrza. Wirusy mogą być bowiem roznoszone na cząstkach kurzu, pyłu, włóknach, drobinach mikroplastikówitp. Patogeny są rozpylane nawet przy zgnieceniu zużytej chusteczki do nosa - powoduje to emisję nawet 900 cząstek wirusa na sekundę, a zasięg jego „rażenia" jest taki, że może doprowadzić do infekcji u postronnych osób. Zaleca się więc wietrzenie pomieszczeń i stosowanie oczyszczaczy powietrza. Korzystanie z toalety Aerozole zawierające wirusa są wyrzucane w powietrze podczas spuszczania wody w toalecie czy pisuarze - cząstki patogenu roznoszą się bowiem również poprzez fekalia i mocz zakażonej osoby. Jak donoszą badacze chińscy, w ciągu 35 sekund od spuszczenia wody w toalecie rozpylane kropellri sięgają wysokości powyżej uda, natomiast po skorzystaniu z pisuaru drobiny lądują poniżej uda już w ciągu 5,5 sekundy! Dlatego maskę ochronną należy obowiązkowo nosić również w WC, korzystać głównie z sedesu, a przed spuszczeniem wody go zamykać. WIRUS SARS-C0V-2 WISI W POWIETRZU Kropelki śliny i innych wydzielin z górnego układu oddechowego są wyrzucane w powietrze podczas kichania, kasłania, mówienia, śpiewania czy samego oddychania. Gdy powietrze jest suche, woda odparowuje, ale koronawirus nie traci żywotności i może dalej zarażać. Świadczą o tym m.in. wyniki badań australijskich, w których przy spadku wilgotności powietrza o dodatkowy procent liczba chorych rosła o 7-8 proc. Wynika z tego, że spadek wilgotności o 10 proc. może zwiększać liczbę przypadków zakażenia aż dwukrotnie. Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Region 13 W Kępicach trwąją prace przy LOWE Kępice Wociedi Frełichowski wojciech.fralichowski@gp24.pl Lada dzień w Kępicach zacznie działać Lokalny Ośrodek Wiedzy i Edukacji -w skrócie LOWE. Projekt w ramach którego powstaje ośrodek, zdobył pierwsze mfejscewkraju. W Kępicach trwaj ą przygotowania związane z uruchomieniem Lokalnego Ośrodka Wiedzy i Edukacji (LOWE). To projekt skierowany do mieszkańców gminy w wieku 45+ obejmujący edukację w zakresie poszerzania kompetencji osobistych i społecznych. Zaplanowano zajęcia z samoobrony, udzielania pierwszej pomocy medycznej, zdrowego odżywiania, czy przedsiębiorczości. Ponadto będąrozwi-jane umiejętności związane z ekonomią, jak choćby poprawne wypełnianie zeznań PIT, obliczanie przysługujących odliczeń od podatków, czy właściwe rozumienie zagadnień związanych z udzielaniem kredytów. Jak podkreślają przedstawiciele gminy Kępice, istotą projektu jest jego innowacyjność, bowiem zajęcia będą prowadzone w oparciu o nowoczesne metody edukacyjne, angażujące uczestników do wspólnych, realnych działań. Na realizację zadania kępicki samorządzdobyłprawie250tys. zł dofinansowania przyznanego w ramach funduszy europejskich przez fundację Ogólnopolski Operator Oświaty. Za swój proj ekt gmina Kępice otrzymała na liście rankingowej największą liczbę punktów w kraju. - Z tych środków zakupimy sprzęt komputerowy, urządzenie wielofunkcyjne oraz inne niezbędne wyposażenie. W ramach projektu przyznano też pulę finansową na konieczne prace remontowe w budynku szkoły w którym było gimnazjum - informuj e Magdalena Majewska, burmistrz Kępic. Trwają prace remontowe w jednej z sal w gimnazjum, która będzie siedzibą ośrodka. W planach jest przygotowanie oferty edukacyjnej dla 200 osób. - Z pewnością ten projekt pomoże naszym mieszkańcom zorientować się w zmieniających przepisach i jednocześnie wzmocni kompetencje społeczne podkreśla - uważa Maciej Chaberski, wiceburmistrz Kępic. ©® Gmina wyemituje obligacje. Będą nowe inwestycje Alek Radomski aleksander.fadomski@gp24.pl Poięgmo Ponad 12 milionów złotych z tytułu emisji obligacji zamierza pozyskać samorząd z Potęgowa. Zaciągnięty dług ma przełożyć się na nowe inwestycje. W planach ujęcia wody. remonty dróg i budowa pierwszego żłobka publicznego. Emisja obligacji przez samorządy to nie nowość w regionie, ale Potęgowo po tę formę dodatkowych pieniędzy w budżecie sięgać będzie po raz pierwszy. Gmina zamierza zaciągnąć zobowiązanie w wysokości 12,3 min zł, a środki przeznaczyć na - jak to określa wójt Dawid Litwin - inwestycje zaspokajające pierwsze potrzeby mieszkańców. Mowa o remoncie szkoły, budowie dróg i nowych ujęć wodnych. - Musimy wybudować co najmniej trzy stacje ujęcia 428 788 zł W ubiegłym roku wójt gminy Potęgowo odebrał od marszałka województwa dofinansowanie do infrastruktury na Łupawie wody. W grę wchodzi też rozbudowa kanalizacji - wylicza wójt Dawid Litwin. - Chcemy też wymienić nawierzchnię dróg z kruszywa na asfalt. Największym przedsięwzięciem będzie budowa nowego żłobka i przedszkola. Pierw- szego zresztą publicznego żłobka na terenie naszej gminy. Podyktowane jest to tym, że odnotowujemy duże zapotrzebowanie na miejsca w żłobku, mamy też przestarzały budynek w Potęgowie. Nowe ujęcia wody pitnej poja- wić mają się w Łupawie, Runowie i Karżnicy. Do remontu przewidziano drogę w Kurowie, Nowej Dąbrowie i połączenie Dąbrówna z Łupawą, gdzie przewidziano też termomodernizację tamtejszej szkoły. Z kolei w Potęgowie remontowana ma być ul. Darżyńska. Tu też powstanie żłobek z przedszkolem. Zakres tych wszystkich inwestycji znacznie przewyższa kwotę przewidzianą w obliga-cjach, a nowe zobowiązania mają zostać przeznaczone spłatę deficytu. W praktyce środki z obligację zostaną przeznaczone na wkład własny. - Skutecznie pozyskujemy środki unijne do tej pory i nie zamierzamy zwalniać tempa -przekonuje wójt Litwin. -Mamy nadzieję, że emitując obligacje na kwotę 12 milionów złotych uda nam się zrobić inwestycje na 25 milionów. Jak nas zapewniono tegoroczny budżet gminy to około 40 min zł. Pieniądze z obligacji mają zostać wykorzystanie w tym i przyszłym roku. ©® Nasze Dobre z Pomorza 2020. Szukamy produktów i usług, które mąją szansę stać się wizytówką naszego regionu. Zgłoś się do akcji! fiassatdaja Ewelina Żuberek ewelina.zuberek@polskapress.pl To już 13. edycja akcji ..Nasze Dobre z Pomorza", organizowanej przez naszą gazetę. Doceniamy w niej niezwykłe produkty i usługi, promujemy je. rozdajemy tytuły, które stały się już prawdziwą marką. Czas przyznać kolejne. Znak jakości „Nasze Dobre z Pomorza" stał się już prestiżową nagrodą w województwie. Daje szansę nowym przedsiębiorcom wypromować się w największym dzienniku i serwisie internetowym na Pomorzu. Do kogo adresowany jest plebiscyt? Podstawowym celem plebiscytu jest wyłonienie i wypromowanie najlepszych produktów i usług wytwarzanych przez firmy, których siedziba lub oddział znajduje się na terenie naszego województwa. Ma promować produkty bądź usługi, które posiadają doskonałą jakość i cieszą się popularnością wśród konsumentów. Laureaci „Nasze Dobre z Pomorza" mogą liczyć na atrakcyjne nagrody, m.in. kampanię reklamową w naszych mediach W ciągu minionych edycji plebiscytu wzięło w nich udział 520 lokalnych firm. Akcja z roku na rok zdobywa coraz większe uznanie wśród przedsiębiorców, dla których znak jakości „Nasze Dobre" jest symbolem uznania i zaufania konsumentów. Tytuły w dwóch osobnych klasyfikacjach przyznaje Kapituła oraz Czytelnicy „Głosu Dziennika Pomorze". Kapituła składa się z osób doskonale znających rynek, czuwających nad jakością produktów, co tylko nadaje nagrodzie jeszcze większą wartość. Najlepsze, najoryginalniejsze firmy otrzymują w naszej akcji nie tylko certyfikaty jakości oraz statuetki, ale jeszcze coś bardziej wymiernego we współczesnym świecie -promocję w mediach Polska Press Grupy, czyli jednej z największych grup medialnych w kraju. PPG jest liderem na rynku mediów regionalnych i lokalnych. Dlaczego warto wziąć udział w naszej akcji? To konkurs dla wszystkich firm, dużych i małych. Pochwalcie się tym, co robicie! Pokażcie nie tylko produkty, które mają już swoją markę, ale też nowości, które dopiero zdobywają rynki. Zapraszamy szczególnie małe firmy, które mają świetne pomysły, innowacyjne rozwiązania i... problemy ze sprzedażą. Zdobycie certyfikatu Nasze Dobre z Pomorza może otworzyć wiele drzwi. Przekonało się o tym sporo uczestników poprzednich edycji. Dziewięć kategorii plebiscytu W plebiscycie firmy będą rywalizować w dziewięciu kategoriach: Dom i ogród, Producent żywności - manufaktura i produkty lokalne, Spółki użytku publicznego, Technologie i innowacje, Pracodawca, Rekreacja i czas wolny, Budownictwo i nieruchomości, Zdrowie, uroda i turystyka oraz Handel i usługi. Do udziału w konkursie produkty mogą zgłaszać nie tylko sami producenci, ale także konsumenci - osoby fizyczne oraz kontrahenci -podmioty gospodarcze, organizacje, instytucje, stowarzyszenia. Ostateczna decyzja o udziale produktu w konkursie należy jednak do producenta. Ważne terminy Na zgłoszenia firm, produktów i usług czekamy do 28 września. Start akcji i publikacja uczestników na naszej stronie internetowej odbędzie > się 30 września. Wraz z początkiem października zgłoszone produkty i usługi będą codziennie opisywane na łamach „Głosu" oraz na największych portalach informacyjnych w regionie GS24.pl, GK24.pl i GP24.pl. Następnie Kapituła kojLkursu przyzna tytuł Nasze Dobre z Pomorza 2020. Atrakcyjne nagrody Laureaci mogą liczyć na nagrody. Wśród nich są m.in.: kampanie reklamowe o wartości 20 tys. złotych, możliwości posługiwania się znakiem jakości „Nasze Dobre z Pomorza" przez okres dwóch lat, a także obszerny wywiad na łamach „Głosu Dziennika Pomorze". Szczegółowe informacje o plebiscycie, jego przebiegu oraz zasadach uzyskacie Państwo drogą mailową: anna.szczek@polskapress.pl lub pod nr tel: 510 026 927. Nie czekaj i zgłoś swój produkt lub usługę do naszej akcji! 14 Zbliżenia Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Rafał Grzelewski: Bejrut musi się z tego podnieść Bejrut kolejny raz musi podnieść się z popiołów Drobne Jak zamieścić ogłoszenie drobne? Telefonicznie: 94 3473516 Przez interne ogloszenia.gratka.pl W Biurze Ogłoszeń: Oddzic (oszalin: ul. Mickiewicza 24.75-004 Koszalin, tel. 94 347 3516.3473511,347 3512. fax 94 347 3513 0< - ił Słupsk ul. Henryka Pobożnego 19,76-200 Słupsk, tel. 59 848 8103, fax 59 848 8156 Oddział Szczeci, ul. Nowy Rynek 3.71-875 Szczecin, tel. 9148133 61.48133 67. fax 91433 48 60 ^ANSE/BIZNES iapisy)-pawtśrrczMigodŁ ThlS Nowimutand(2DJMJB)-pawtśr.czwgodzj(fc45. Ko40 Nowirraitand(2D>Nap^)-pawtśr.czwgodzE godzJ53QJ745J9,20 Poranki-PsipatroŁpn.wtśr,czwgodzJ0:15 Tenet (2D,Napisy)-pn.wt.śr.czKigodz. 10JU3:1(U4:10J6^20J9-30.20-30 WkKkie wakacje (2DrNapBy)-pawtścczwgodL 2045 Zieją (2D,PL)-pn,godz. II 19:45, wtśrfczw, godzJ945 Hmydfadzietiimłodzieźy Naprzód (2D.DUB)-pawta;czwgodz.t425 Otzym marzą zwief7ęta(2D>DU6)-pawt.śr,czw. godz.!0"30J255.15:05J7-30 Scoob^)oo!(2DJ)UB)-pagodzJ34SJ6J8:15,wt Sonic Szybki jak błyskawica (2D4^ czwgodzlblO JOeja-godLlSJO. „Pod powierzchnią" godz. 18 Ustka Tenet2Q30 0 czym marzą zwierzęta 1&00 ZębymteczneT745 Lębork Oczym marzą zwierzęta, godz. 18 ZKja.godL20 KOMUNIKACJA _____ Sfcjpsk:PKP 118000; 2219436; PKS598424256; dyżurny ruchu 59 8437110; MZK598489306; Lęboifc PKS598621972; MZK 59 8621451; Bytów: PKS59822 2238; Człuchów; PKS !j9 83422 Q; Miastko: PKS598572149. DYŻURY APTEK Słupsk Dom Leków, ul.Tuwima 4. tel.598424957 Ustka DOZ APTEKA DBAM 0 ZDROWIE ul. Żeromskiego 5, tel.:59814-98-17 Bytów Centrum Zdrowia, ul. ks. Bernarda Sychty 3, teł. 59 822 6645 Miastko PIASTOWSKa, ul. DługalO, tel.:59857-22-45 Człuchów OBERLAND, ul. Długosza 29. tel.:59 834-17-52 Lębork Apteka „Dr. Max", ul. Bohaterów Monte Casino 16 a USŁUGI MEDYCZNE Słupsk:_ Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Janusza Korczaka, ul. Hubalczykówl, informacja telefoniczna 59 846 0100; Ustka: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, ul. Mickiewicza 12. tel. 59 81469 68; Poradnia Zdrowia POZ, ul. Kopernika 18, tel.59 8146011; Pogotowie Ratunkowe - 598147009; Lębork: Szpitalny Oddział Ratunkowy, tel. 5986330 00 Szpital, ul. Węgrzynowicza 13, tel. 59 863 52 02; Bytów: Szpital, ul. Lęborska 13, tel. 59 822 85 00; Dział Pomocy Doraźnej Miastko, tel. 5985709 00 Człuchów: Stacja pogotowia ratunkowego, tel. 5983453 09 WAŻNE Słupsk: Poi(Ja997:ul. Reymonta, tel. 59 848 0645; Pogotowie Ratunkowe999; Straż Miejska986:598433217; Straż Gminna598485997; Urząd CełnyS87740830; Straż Pożarna998; Pogotowie Energetyczne 991; Pogotowie Gazownicze992; Pogotowie Ciepłownicze993; Pogotowie Wodno-Kanalizacyjne994; Straż Miejska aiarm986: Ustka 5981467 61697696498; Bytów 598222569; KULTURA _ Nowy Teatr, ul. Lutosławskiego 1, tel. 59 846 7000; Filharmonia Sinfonia Baltica, ul. Jana Pawła II3, tel. 59 8423839; Teatr Tęcza. ul. Waryńskiego 2, tel. 59 84239 35; Teatr Rondo, ul. Niedziałkowskiego 5a, tel. 59 8426349; Słupski Ośrodek Kultury, ul. Braci Gierymskich 1, tel.598456441; Emcek,al.3Maja 22. tel. 59 8431130; Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Grodzka 3, tel. 598405838. USŁUGI POGRZEBOWE_ Kalla. ul. Armii Krajowej 15. tel.598428196,601928600-całodobowo. Pełna oferta pogrzebowa. Zieleń, tel. (24h/dobę), telefon502525 005 Iub598411315, ul.Kaszubska3A. Winda i baldachim przy grobie; Hades. ul. Kopernika 15. całodobowo: tel.59 84298 91.6016637%. Winda i baldachim przy grobie. Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1. (całodobowo),tel.59842 84 95,604434441. Winda i baldachim przy grobie. REKLAMA 009495207 TAXI tsal5^...............| Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1. (całodobowo),tel.59842 84 95,604434441. Winda i baldachim przy grobie. 607 271717 ? 5»8422700i NAJTAŃSZE TAXI W SŁUPSKU 16 Sport Glos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Hubert Sawicki przedstawia alfabet z życia i roli sędziego Krzysztof Niekrasz krzysztotniekrasz@ polskapress.pl Piłka nożna Hubert Sawicki (rocznik 1996) zaliczany jest do grona najbardziej utalentowanych i perspektywicznych sędziów młodego pokolenia z podokręgu słupskiego Pomorskiego Związku Piłki Nożnej. To absolwent I Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Krzywoustego w Słupsku. Ukończył Wydział Elektrotechniki i Automatyki na Politechnice Gdańskiej. Z zawodu automatyk, z zamiłowania arbiter futbolowy. Do tej pory prowadził ponad 450oficjalnych meczów piłkarskich na różnych szczeblach rozgrywek. Przygodę z sędziowaniem rozpoczął od 2013 roku. a od 2019 roku jest rozjemcą na trzeciołigo-wych boiskach. Oto alfabet Huberta Sawickiego z życia codziennego i sędziowskiego. A-jak autorytet. Moim największym autorytetem jest mój tata Jarosław (działacz w słupskim podokręgu Pomorskiego Związku Piłki Nożnej -dop. K.N.). Zawsze służy mi radą i wspiera w każdym aspekcie mojego życia. To dzięki niemu zapisałem się na kurs sędziowski. Moje sędziowskie autorytety z naszego regionu to przede wszystkim słup-szczanin Łukasz Karski, który zawsze służy mi radą oraz Dawid Piasecki (w przeszłości sędzia międzynarodowy ze Słupska). B - jak Boratyński Jarosław. Przewodniczący Kolegium Sędziów w Słupsku. Prywatnie mój przyjaciel, mentor, nauczyciel. Pomaga mi od początku mojej przygody z gwizdkiem Często spędzamy wiele czasu na omawianiu różnych sytuacji boiskowych. C-jak czerwona kartka. Najwyższa kara indywidualna dla zawodnika podczas meczu. Niegdyś sięgałem po nią częściej, z czasem jednak nauczyłem się zarządzać zawodami w inny sposób. Spotykam jednak piłkarzy, którzy nie dają szans sędziemu na inną decyzję. D-jak drużyna sędziowska. To trzecia drużyna na boisku. Wspieramy się nawzajem, wspólnie cieszymy się z dobrych meczów, ale także wspólnie analizujemy błędy i wyciągamy wnioski. Natrzecioligo-wych boiskach najczęściej po- Hubert Sawicki (w środku) przed rozpoczęciem meczu Świt Szczecin - Górnik Konin (02.08.2020) magają mi Przemysław Pagacz i Wojciech Wit. E-jakekspresja. Mój sposób zarządzania na boisku. Na co dzień jestem spokojny, dlatego podczas każdego meczu wyładowuję swoje emocje poprzez gestykulację, rozmowę oraz uśmiech. Emocje, te pozytywne, są jedną z wielu części spotkania piłkarskiego. F-jak finał. Najważniejszy mecz, o którego poprowadzeniu marzy każdy sędzia. Liczę, że może kiedyś będę rozjemcą podczas finału międzynarodowego turnieju lub Ligi Mistrzów. G-jak Gryf Słupsk. Klub, którego jestem wychowankiem. Przeszedłem wszystkie szczeble juniorskie, zaliczając również występy w pierwszej drużynie. Moimi trenerami byli: Adam Pietras, Janusz Rzeszutko, Michał Mikulski, Grzegorz Bednarczyk, Grzegorz Wódkiewicz. Ubolewam, że obecnie środowisko związane z Gryfem jest podzielone. H - jak humor. Meczom piłkarskim często towarzyszy stres i napięcie. Lubię rozładować ciężką atmosferę na boisku krótkim żartem, który nieraz powoduje śmiech wśród zawodników. I-jak inżynier. Wyuczony zawód. Praca automatyka to moja druga pasja, pozwala mi odpocząć od trudów sędziowania spotkań. J - jak juniorzy. Bardzo lubię prowadzić spotkania najmłodszych. Mecze juniorów pozbawione są negatywnych emocji. Dla dzieci liczy się zamiłowanie do piłki nożnej i chęć zwycięstwa. Z przyjemnością sędziuję rywalizacje takich drużyn, jak: KS Gryf Słupsk, Olimpijczyk Kwakowo. Sparta Sycewice, Byki Słupsk. K - jak książka. Czytanie to mój sposób na relaks. Oczywiście, że najbardziej ulubiona książka to "Przepisy gry w piłkę nożną". Poza tym często sięgam po wydawnictwa popularnonaukowe lub filozoficzne. Ostatnio przeczytałem książkę "Howard Weeb - autobiografia" (to bardzo znany sędzia z Anglii - dop. K.N). L - jak lider. Miałem przyjemność spotkania wielu bardzo dobrych boiskowych liderów. Cechuje ich nieustępliwość i bardzo duży profesjonalizm połączony z opanowaniem. Do grupy prawdziwych liderów zaliczyć mogę: Tomasza Piekarskiego, Marcina Petrusa oraz Dominika Kaczmarka. Ł-jak ławka rezerwowych. Miejsce przebywania piłkarzy rezerwowych i sztabu szkoleniowego. Bardzo ważna strefa w kontekście zarządzania zawodami, nieraz moi asystenci muszą tłumaczyć moje decyzje trenerom. M-jak marzenia. Warto mieć sprecyzowane cele, do których stale się dąży. Moje marzenia dotyczą sfery sędziowskiej, zawodowej i prywatnej. N - jak notes. Spisuję w nim moje meczowe notatki. Gdy zawodnik trafia do mojego notesu, najczęściej wiążę się to z pokazaniem żółtej kartki. O-jak obserwator. Osoba oceniająca pracę sędziego podczas meczu. Są to byli sędziowie z dużym doświadczeniem, którzy po meczu wymieniają pozytywne oraz negatywne aspekty arbitrażu, dając przy tym praktyczne wskazówki. W Słupsku funkcję tę sprawują m.in. Tadeusz Tama, Andrzej Lewicz i Krzysztof Gałek. P - jak przyjaciele. Nie samym futbolem człowiek żyje, dlatego cenię sobie przyjaźnie spoza świata futbolu. Przyjaciele wspierają mnie w mojej pasji, ale niekiedy sprowadzają na ziemię, gdy zachodzi taka potrzeba. Kubie Baderze i Łukaszowi Banasiowi dziękuję, że są ze mną. R - jak rodzina. Mama Elżbieta, wcześniej wspomniany tata oraz brat Łukasz są moimi najwierniejszymi kibicami. Cieszą się, gdy odnoszę sukcesy i wspierają przy porażkach. Dzięki rodzicom jestem w stanie pogodzić aktywność sędziowską z aktywnością zawodową. S - jak szacunek. Niezbędny element ducha fair play. Gracze muszą okazywać szacunek do siebie nawzajem oraz do zespołu sędziowskiego, ponieważ każdy uczestnik meczu daje z siebie sto procent na boisku. T - jak trening. Sędziowie mają reżim treningowy podobny do piłkarzy. Ja trenuję cztery, a czasami nawet pięć razy w tygodniu. U - jak uczciwość. Najważniejsza cecha sędziego. Ocenianie zdarzeń boiskowych nie jest łatwym zadaniem i błędy są częścią naszej pracy. Jednak nie wyobrażam sobie popełnianie ich z premedytacją. Uczciwe sędziowanie to mój nadrzędny cel. W - jak widowisko. Takim terminem określa się emocjonujący mecz. Miałem przyjemność sędziować prawdziwe widowisko w poprzednim sezonie (24.08.20l9r.), kiedy to w ramach trzecioligowych rozgrywek Kotwica Kołobrzeg podejmowała Mieszko Gniezno. Z- jak zaangażowanie. W meczu, niezależnie od rangi i klasy rozgrywek, jestem skoncentrowany i zaangażowany. Szanuję pracę zawodników i wiem, że moja pomyłka może ich dużo kosztować. ©® ^ % '-ii i ..........u..............---- Paweł Kryszałowicz i Maciej Kozakowski Kozakowski zagra w Gryfie Słupsk Piłka twńna JarosławStencel jaroslaw5tencel@polskapress.pl Niepokonany jak do tej pory w IV lidze zespół Gryfa Słupsk dokonuje kolejnego wzmocnienia. Nowym zawodnikiem zespołu zajmującego trzecie miejsce w lidze został Maciej Kozakowski. 2l-letni obrońca urodzony w Bytowie przeszedł do słupskiego klubu na zasadzie transferu definitywnego. Kozakowski w 2012 roku przeszedł z zespołu U-2 Bytów, którego jest wychowankiem do SI Arki Gdynia. W rezerwach Arki Gdynia zadebiutował w 2016 roku w trzeciej lidze w której zagrał w trzech spotkaniach. W dwóch kolejnych sezonach reprezentował również barwy rezerw Arki Gdynia. W sezonie 2018/19 w trze-cioligowym KP Starogard Gdański zagrał w 27 spotkaniach będąc podstawowym zawodnikiem. W ubiegłym sezonie był zawodnikiem Bałtyku Gdynia, gdzie zdążył wystąpić w jednym spotkaniu. ©® Lider II ligi oldbojów nie zwalnia tempa tUkunażna Jarosław Stenceł jaroslaw.stencel@polskapress.pl Rewelacyjnie poczynają sobie piłkarze oldboje KS Bruskowo Wielkie w rozgrywkach drugiej ligi pomorskiej. W kolejnym spotkaniu rozegranym na boisku w Pęplinie pokonali Jesion-Trans Odlboje Tychowo 6:3 (5:0). Było to spotkanie na szczycie, dwóch drużyn, które do tej pory odnosiły same zwycięstwa. Miała to być więc weryfikacja dotychczasowych poczynań i bruskowianie poradzili sobie znakomicie. Prowadzenie w 18 minucie zdobył Karol Petrus. On też siedem minut później zdobył kolejnego gola. W 27. minucie na 3:0 podwyższył Paweł Waleszczyk. Gospodarze przed przerwą zdobyli jeszcze dwie bramki. Zdobyli je Dominik Zagórowski w 33. minucie oraz Marcin Trukszyn trzy minuty później. Kolejny gol padł dopiero w 69. minucie i na 6:0 podwyższył Trukszyn. W końcówce nieco do gosu doszli goście i zdobyli trzy gole: Maziarski w 82. minucie i Dudka w 88. i 89. ©® Zwycięski zespół KS Bruskowo Wielkie Głos Pomorza Środa, 2 września, 2020 m& sr t -ni fci I ' W W ^ ) '4 Ki jrf* ^ 02 Głos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Osobowość Roku 2019 Osobowość Roku - poznajcie laureatów Nasza akcja \/ Ewelina Żuberek A ewelina.zuberek@polskapress.pl Celem akcji Osobowość Roku 2019 było uhonorowanie ludzi nietuzinkowych, aktywnych i ciekawych, tych, którzy konsekwentnie realizują obrany cel i pociągają za sobą innych. W plebiscycie OSOBOWOŚĆ ROKU 2019, który w województwie pomorskim przeprowadziły wspólnie „Głos Pomorza" i „Dziennik Bałtycki", zaszczytne tytuły zostały przyznane głosami mieszkańców naszego regionu. Kandydatów do wyróżnienia nominowała kapituła „Głosu" pod przewodnictwem redaktora naczelnego Krzysz- tofa Nałęcza oraz nasi czytelnicy. Elementem każdej nominacji było jej uzasadnienie, czyli wskazanie, za jakie działania lub sukcesy w 2019 roku dana osoba została wyróżniona. Kategorie i etapy plebiscytu Głosowanie prowadzone było w pięciu kategoriach: Kultura, Działalność społeczna i charytatywna, Biznes oraz Polityka, samorządność i społeczność lokalna i Nauka. W pierwszych czterech kategoriach nagrody zostały najpierw przyznane osobno w każdym powiecie. Laureaci zdobyli nie tylko zaszczytne wyróżnienia, lecz także, zachowując zdobyte głosy, awansowały do wojewódzkiego finału akcji, w którym przyznane zostały tytuły Osobowość Roku Pomorza 2019. Prowadzone osobno w miastach i powiatach głosowanie w pierwszym etapie plebiscytu zakończyło się we wtorek, 11 lutego. Rankingi były bardzo zróżnicowane. W niektórych powiatach do zwycięstwa wystarczyło kilkadziesiąt głosów, w innych laureaci zdobyli ich setki, a nawet tysiące. W kategorii Nauka głosowanie było prowadzone w jednym, wojewódzkim etapie i trwało do 25 lutego. Zwycięzcy akcji otrzymali piękne statuetki i dyplomy. Dodatkowo laureaci pierwszych trzech miejsc w wojewódzkim finale w każdej kategorii plebiscytu otrzymali zaproszenia dla dwóch osób na weekendowy pobyt w hotelu ze SPA. Laureaci z regionu słupskiego Na kolejnych stronach niniejszego dodatku prezentujemy laureatów z regionu słupskiego, którzy zajęli pierwsze miejsca w swojej kategorii w Słupsku oraz powiecie słupskim. W kategorii Kultura zaszczytne tytuły zdobyli Ruben Silva, dyrektor Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica oraz Krzysztof Szpot - instruktor do spraw muzyki w Centrum Kultury Gminy Ustka. W kategorii Działalność społeczna i charytatywna czytelnicy postanowili nagrodzić Monikę Zielonkę i Beatę Gałecką. W kategorii Polityka, Samorządnoś, Społeczność Lokalna tytuły zdobyli dr n. med. Wojciech Homenda - ordynator oddziału hematologii oraz burmistrz Kępic Magdalena Majewska, Przyznaliśmy też nagrody w kategorii biznes, gdzie laureatami zostali właściciele firmy „Tołłoczko" Iwona i Tomasz Tołoczko oraz właściciel Zakładu Optycznego Robert Stole ze Słupska. Kapituła redakcji wybrała także Człowieka Roku. Tym razem Statuetka trafiła wręce Patrycji Krzymińskiej. Czas poznać ich wszystkich. ©® Człowiek roku ,, Człowiek Roku. Obudziła ludzkie serca (JsśwtiekRoku Ewa Andruszkiewicz !wa.andruszkiewia@polskapress.pl Prestiżowy tytuł Człowieka Roku 2019 otrzymała Patrycja Krzymińska. skromna krawcowa z Gdańska, która po zabój-itwie Pawła Adamowicza pozszywała ludzkie serca za spra-Ną uruchomionej przez siebie zbiórki pod hasłem..Zapełnijmy ostatnią puszkę Pana Prezydenta dla WOŚP". W ciągu alku dni w akcję zaangażowano się 264 tys. darczyńców, ctórzy wpłacili rekordową cwotę ponad 16 min zł. Datrycja Krzymińska stała się )udzicielką ludzkiej dobroci. Swoją spontaniczną akcją zjed-loczyła ludzi pogrążonych jv żałobie, próbujących wyrazić ;woją solidarność po zabójstwie ^rezydenta Gdańska, Pawła \damowicza. Z laureatką rozmawiała Agnieszka Kamińska. 16 min zł dla WOŚP. Jurek Owsiak powiedział, że to jest najpiękniejsze, obywatelskie szaleństwo na świecie. Czy jest pani szalona? A gdzie tam! Jestem zwy-dą krawcową, prowadzę za-cład krawiecki, szyję głównie lbranka dla dzieci, sprzedaję e przez internet. Mam męża dwoje dzieci. Do tej pory nie nogę uwierzyć, jak to się sta-o, że udało się zebrać 16 min :łotych i że w tę moją sponta-liczną akcję zaangażowało ię tak wiele osób z Polski, ale eż i z zagranicy. Mogę tylko powiedzieć „dziękuję" i że jestem szczęśliwa. To zaangażowanie pokazuje najlepiej, że chyba nie jest z naszym społeczeństwem aż tak żle i że potrafimy się jednoczyć w szczytnym celu. Jak wymyśliła pani tę akcję? To był impuls? Tak. Oczywiście, jak chyba każdy, bardzo przeżyłam śmierć Pawła Adamowicza. Nie mogłam przejść obojętnie wobec tego, co się stało. Szczególnie mocno zadziałały na mnie te wszystkie filmiki, na których uśmiechnięty Paweł Adamowicz zbiera pieniądze do puszki na WOŚP. Był bardzo dumny, że pobił swój poprzedni rekord. Mówił, że od lat zbiera datki jako wolontariusz. Poruszyło mnie też to, że specjalnie skrócił swój urlop i przyjechał na gdański finał WOŚP. Ubodła mnie myśl, że to była jego ostatnia puszka, że już nigdy nie będzie zbierał pieniędzy. Poczułam, że muszę coś zrobić, że jeszcze muszę wrzucić coś od siebie do tej jego ostatniej puszki. Zainicjowałam w internecie akcję zbierania pieniędzy pod hasłem „Zapełnijmy ostatnią puszkę Pana Prezydenta dla WOŚP". Zaprosiłam kilku znajomych, żeby się przyłączyli do akcji i żeby informacje o akcji podali dalej. Pomyślałam sobie, że jeśli uda się w ten sposób uzbierać tysiąc złotych, to będzie wielki sukces. Z tysiąca złotych w ciągu kilku dni zrobiło się 16 milionów złotych Tak. Gdy ta kwota rosła i osiągnęła milion, a do akcji dołączały coraz to nowe osoby, nie mogłam uwierzyć własnym oczom. Milion złotych to dla mnie kwota abstrakcyjna, kosmiczna. A16 milionów nie mieści mi się w głowie. Jurek Owsiak mówił, że takie budżety to już mają gminy. Możemy tu chyba mówić o efekcie Pawła Adamowicza, który tuż przed śmiercią mówił o szczodrości mieszkań- ców i dzieleniu się dobrem. Nie chcę myśleć w taki sposób. Wolałabym, żeby ta moja akcja nie powstała. Żebyśmy nie mówili o ostatniej puszce Pawła Adamowicza i żeby nie wrzucano do niej datków z powodu wielkiego poruszenia tym, co się stało. Wolałabym, żeby Pan Prezydent mógł w przyszłym roku sam zbierać pieniądze do swojej puszki. Jestem pewna, że gdyby żył, to sam - biorąc co roku udział w akcji - uzbierałby taką kwotę. A być może również w inny sposób wspierałby osoby potrzebujące. W tym sensie -zginął kreator w dzieleniu się dobrem. Ktoś, kto promował akcje charytatywne i nie był obojętny wobec innych. Ta śmierć bardzo zubożyła nasze społeczeństwo. Czy pani jest wolontariusz-ką WOŚP? Zbiera pani pieniądze na ulicach? No właśnie nie jestem wo-jji lontariuszką. Co roku brałam § udział w akcji poprzez wrzu-§ canie pieniędzy do puszek wolontariuszy, sama pieniędzy nie zbierałam. Idąc ulicą zawsze starałam się wrzucić datek do puszki każdego napotkanego wolontariusza, nie myślałam o tym, żeby sama zacząć zbierać. I nagle stała się pani najbardziej efektywną wolonta-riuszką WOŚP w Polsce. Ale tylko dzięki innym ludziom! Nie sądziłam też, że akcja może wiązać się z takim zainteresowaniem mediów. Ja po prostu poczułam potrzebę, żeby coś zrobić, coś dać od siebie i żeby to straszne wydarzenie miało jakiś sens. Bardzo nie chciałam być obojętna i tylko patrzeć ze zdziwieniem i przerażeniem na to, co się stało. Myślę też, że każdy czuje taką potrzebę zbuntowania się przeciwko złu i niesprawiedliwości. Ludzie nie chcą być bierni, ale trzeba wykonać krok, odważyć się. Jeśli mi się udało, to może udać się każdemu. Jakie będą efekty zbiódki? Pieniądze, które udało się zebrać dzięki akcji Patrycji Krzymińskiej, zostaną przeznaczone na zakup sprzętu dla szpitali pediatrycznych w całym województwie pomorskim. Przedstawiciele WOŚP podkreślają, że od samego początku pragnęli, aby ta ostatnia skarbonka Pana Prezydenta mogła przynieść jak najlepszy efekt w szpitalach. Obok zbiórki Patrycji Krzymińskiej powstały też inne spontaniczne akcje zainicjowane przez prywatne osoby. W taki sposób zbierane są pieniądze dla Hospicjum ks. Dutkiewicza, placówki szczególnie bliskiej prezydentowi Gdańska, prowadzonej przez Fundację Hospicyjną. ©® Glos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 03 Kultura Działalność społeczna I charytatywna Ruben Silva - z miłością do muzyki Arma Czemy-Marecka anna.marecka@polskapress.pl Dyrektor naczelny i artystyczny Polskiej Filharmonii Sinfonia Bałtica im. Wojciecha Kilara w Słupsku od 2018 roku, po wygraniu konkursu na to stanowisko. Wcześniej dał się poznać słupskiej publiczności, występując na kolejnych edycjach Festiwalu Planistyki Polskiej jako dyrygent koszalińskiej orkiestry. Polski dyrygent boliwijskiego pochodzenia, urodzony w stolicy swojego kraju - La Paz. Studiował w Konserwatorium Muzycznym, a następnie na Uniwersytecie Katolickim w rodzinnym mieście. W1975 został dyrygentem orkiestry Konserwatorium oraz założył Młodzieżową Orkiestrę Symfoniczną. W1978 otrzymał stypendium polskiego rządu na studia w warszawskiej Akademii Muzycznej im. F. Chopina, gdzie przez pięć lat kształcił się pod kierunkiem prof. Stanisława Wisłockiego. W1983 został laureatem i otrzymał nagrodę dla najmłodszego finalisty ni Międzynarodowego Kon- kursu Dyrygenckiego im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach. Został także finalistą Międzynarodowego Konkursu Radia i Telewizji w Budapeszcie. Brał udział w kursach dyrygenckich prowadzonych przez R. Vardaniana w La Paz i Franco Ferrarę w Sienie we Włoszech. Występuje gościnnie prawie we wszystkich filharmoniach w Polsce. Współpracuje z takimi orkiestrami, jak: NOSPR, Sinfonia Varsovia, Filharmonia Narodowa, Filharmonia Krakowska. Dokonał wielu nagrań dla radia i telewizji w Polsce i na świecie. Brał udział w licznych tournee i festiwalach z polskimi zespołami w całej Europie i Japonii. Koncertował w większości krajów Europy, w Libanie i Ameryce Południowej. W 2012 został uhonorowany przez władze polskie Złotym Krzyżem Zasługi. Był dyrektorem artystycznym Opery Wrocławskiej, Opery Krakowskiej, Filharmonii Koszalińskiej, kierownikiem muzycznym Teatru Wielkiego w Łodzi. Od 1983 roku Ruben Silva związany jest z Warszawską Operą Kameralną (od 2013 roku jako dyrektor artystyczny, od 2015 jako kierownik muzyczny i artystyczny). Od października 2017 jest dyrygentem Polskiej Opery Królewskiej, a od stycznia 2018 roku także dyrektorem naczelnym i artystycznym Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica w Słupsku. Prowadził w swojej karierze kilkadziesiąt premier operowych w wielu polskich i europejskich teatrach operowych. Jego interpretacje spotykały się zawsze z wysokim uznaniem krytyki i publiczności. Jest ceniony za wyczucie stylu, temperament i znakomity warsztat dyrygencki. ©® Kultura Muzyk, kompozytor, aranżer i instruktor Kinga Siwiec kinga5iwiec@poiskapress.pl Krzysztof Szpot jest człowiekiem wielu talentów, a te przede wszystkim skupiają się wo-kół muzyki. Zawocłowo związany jest z Centrum Kultury Gminy Ustka, gdzie pracuje między innymi jako instruktor muzyczny. Prowadzi tam lekcje gry nagitarze dla dzieci i młodzieży w wieku 10-16 lat Jak sam przyznaje, niełatwo jest zarazić młodych miłością do gry na instrumentach, bo jest to dziedzina, której należy poświęcić mnóstwo czasu, pasji i energii, a dzieci potrafią szybko się zniechęcić. Ale gdy już złapią przysłowiowego bakcyla, to muzyka wciąga ich bez reszty. To właśnie dla takich momentów warto być nauczycielem. Oprócz zajęć gitarowych Krzysztof Szpot prowadzi zespół Chłopoki do Wzięcia, studio nagrań w Centrum Kultury Gminy Ustka. Odpowiada również za organizację imprez. Po godzinach czas wolny także poświęca muzyce. Jest kompozytorem, aranżerem, wokalistą i producentem muzycznym. Był wychowankiem Elżbiety Zapendowskiej w klasie wokalu, jest członkiem stowarzyszenia autorów i kompozytorów ZAIKS. Występował w takich programach jak „Kawa czy herbata", „Droga do gwiazd, „Idol." Krzysztof Szpot to laureat Disco Hit Festival Kobylnica 2013/2014. Często występuje przed publicznością, między innymi z aranżacjami utworów Czerwonych Gitar oraz własnymi kompozycjami. Jest liderem zespołu One Moment. Tworzy też połowę du- etu Justyna i Kris - w ich repertuarze znajdują się największe włoskie przeboje śpiewane po polsku oraz własne utwory. Z ciekawostek, to Justyna i Kris jako pierwsi w Polsce otrzymali licencję na wykonywanie piosenki „Felicita" w języku polskim. Często usłyszeć ją można na stacji TVS. To również TVS pomogła Krzysztofowi Szpotowi w nagraniu pierwszej solowej płyty, która ukazała się w czerwcu. - Tworzę też na rynku śląskim, gdzie ludzie chętnie słuchają moich utworów. To dzięki ich głosom TVS wydała moją płytę - mówi artysta. Na płycie znajduje się 17 piosenek, o bardzo zróżnicowanym charakterze. Według słuchaczy TVS jest to jedno z najlepszych wydawnictw śląskiej telewizji z ostatnich dwóch lat. Zapytany o to, co najbardziej lubi w muzyce, Krzysztof Szpot odpowiada: - Lubię, kiedy muzyka jest autentyczna. Dla mnie artysta to ktoś, kto sam tworzy to, z czym później występuje przed publicznością. To musi być jego, bo inaczej staje się tylko wykonawcą. ©® Pomoc innym ma w genach Alek Radomski alekskander.radomski@gp24.pl Monika Zielonka to jedna z najbardziej zaangażowanych działaczy charytatywnych w regionie. W naszym plebiscycie została nominowana za jej liczne akcje, w których konsekwentnie od lat bierze udziakąd pomysł na udział w plebiscycie? - Pani Monika to kobieta o dużym sercu, pomaga dzieciom zebrać pieniądze na kosztowne leczenie - napisano w zgłoszeniu. Nominowana w ostatnim czasie pomagała głównie Poli i Maksowi, chorym dzieciom ze Sławna, które zmagało się każdego dnia z nieuleczalną, postępującą i śmiertelną chorobą mitochondrialną, zespołem Leigha. To encefalopatia martwicza, rzadka choroba genetyczna. W Polsce jest obecnie ok. 30 dzieci z ZL. Cały czas prowadzone są badania eksperymentalne w Stanach Zjednoczonych nad lekiem opóźniającym postępy choroby. Nie- . m- ik * Tf ■:*\i v* « ■: - ■ */m stety trwa to bardzo długo i wciąż nie wiadomo, czy i kiedy lek zostanie zarejestrowany. Dzieci z tą chorobą dożywają maksymalnie kilku, kilkunastu lat. Rok temu choroba zabrała Maksowi ukochaną siostrzyczkę Polcię. Maks wciąż wymaga pomocy osoby dorosłej ze względu na dużą niepełnosprawność ruchową i alternatywne metody komunikacji, ponieważ nie mówi. Jest odżywiany przez peg (rodzaj odżywania dojelitowego), a każda infek- cja to ogromne zagrożenie dla jego życia. Miesięczny koszt rehabilitacji i suplementacji dziecka to około trzech tysięcy złotych. Zbiórki publiczne dla rodzeństwa wśród bliskich i znajomych przeprowadzała właśnie pani Monika. Nie tylko zbiórki pieniężne. - Co jeszcze robiliśmy? Wykonywałam ręcznie robione stroiki, ozdoby świąteczne, bombki czy choinki -mówi pani Monika. - Kupowały je firmy, ludzie i instytucje. Co było naprawdę fajne, to fakt, że pomagały mi przy tym obce osoby, dostarczaj ąc materiały. Udało się dużo zebrać. Pani Monika podkreśla, że nie poradziłaby sobie bez pomocy córki Amandy, dziś 17-letniej dziewczyny. Amanda mocno zaangażowała się w niesienie wsparcia innym trzy lata temu. Kiedy mama była w pracy, córka przygotowywała materiały. Razem kleiły, szyły i spinały, aby pomóc w ratowaniu życia dzieci, w przywracaniu im zdrowia 1 pomocy w trudnych warunkach. ©® Działalność społeczna i charytatywna Organizatorka i animatorka iynmm immmern Alek Radomski alekskander.radomski@gp24.pl Beata Gałecka to działaczka społeczna z gminy Damnicy. W naszym plebiscycie została nominowana za zorganizowanie pikniku integracyjnego dla osób niepełnosprawnych z placówek szkolno-wy-chowawczych. Takie imprezy odbyły się już dwukrotnie. Niestety tegoroczną edycję tego wydarzenia wstrzymał koronawirus. Grunt, że dotychczasowe odsłony jak się okazuje bardzo potrzebnych festynów, cieszyły się dużym powodzeniem wśród uczestników. Frekwencja pokazała, że ludzie niepełnosprawni chcą uczestniczyć w życiu każdego zdrowego człowieka i odwrotnie. - Ja wiem, że dużo robi się dla osób niepełnosprawnych, ale czasami zbyt mało myśli się o rodzicach czy osobach opiekujących się - przyznaje Beata Gałecka. - Sama jestem mamą dziecka niepełnosprawnego i wiem, jak to wygląda od środka. Wiem, że niekiedy człowiek sam cza- sami czuje się wykluczony. Organizując takie imprezy, chcieliśmy zbliżyć, pokazać, nawiązać relacje no i umożliwić dzieciom udział w koncertach. W kwietniu 2019 roku na piknik integracyjny „Bawmy się razem, bo uśmiech daje radość" do Damnicy przyjechał Michał Wiśniewski, lider znanego zespołu Ich Troje. Oprócz niego na scenie wystąpił polski Elvis Presley, czyli Jacek Dymek oraz zespoły Verba i Exited. Atrakcji było zresztą więcej. Podczas pikniku poli- cjanci prezentowali sprzęt oraz zachęcali do zapoznania się z „alkogoglami". Przy ich pomocy każdy mógł poczuć, jak widzi człowiek pod wpływem alkoholu. Najważniejsze, że przyszły tłumy, które dowiedziały się, że integracja z osobami niepełnosprawnymi to nic strasznego. Dzieciom z kolei zobaczyły twarze znane z telewizji. Podczas imprezy odbyła, się również licytacja gadżetów dla dzieci z Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Damnicy. - Trochę się obawialiśmy skąd znaleźć na to pieniądze, jak to wszystko dograć. Szczęśliwie się udało - mówi pani Beata. - Myślimy już o następnej odsłonie - dodaje i nie ukrywa, że być może na szerszą niż dotychczas skalę. Beata Gałecka kieruje się zasadą, że ludzie niepełnosprawni chcą uczestniczyć w życiu każdego zdrowego człowieka. Choć ma na swoim koncie spore zasługi na rzecz niepełnosprawnych dzieci, to cechują ją skromność. Podkreśla, że nic nie udałoby się zrealizować, gdyby nie życzliwość i pomoc innych ludzi. ©® 04 Glos Dziennik Pomorza Środa, 2.09.2020 Biznes Polityka, Samorządność, Społeczność Lokalna Chorzy mogą nie doczekać końca pandemii Magdalena Olechnowicz magdalena.olechnowicz@polskapress.pl Dr n. med. Wojciech Homenda. ordynator Oddziału Hematologii i Transplantacji Szpiku w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Słupsku. w sierpniu tego roku został wybrany konsultantem wojewódzkim ds. hematologii w województwie pomorskim. Funkcję te będzie pełnił już drugą kadencję. Doktor Wojciech Homenda to zeszłoroczny zwycięzca plebiscytu Osobowość Roku 2019. Jest postacią nieszablonową, lekarzem, jakich pozazdrościć nam mogą najlepsze ośrodki transplantacyjne na świecie. Swoją wiedzę zdobytą na setkach międzynarodowych szkoleń i konferencji, wykorzystał przy tworzeniu Oddziału Hematologii i Transplantacji Szpiku w szpitalu w Słupsku. Oddział ten zbudował od podstaw, włączając w to także szkolenie kadry medycznej, jak i kilkumiesieczne zabiegi o finansowanie budowy i wyposażenia oddziału. Przedsięwzięcie zakończyło się sukcesem. Polityka, Samorządność, Społeczność Lokalna Burmistrz z zapałem i optymizmem (kimwMępke Wojciech Frelkhowski wojciech.frelichowski@gp24.pl Magdalena Majewska, burmistrz Kępic to przykład samorządowca. który nie tylko zarządza gminą, ale również bierze aktywny udziałwjej życiu i rozwoju. Magdalena Maj ewska pochodzi z Mzdowa, wsi w gminie Kępice, którą rządzi już trzecią kadencję. Zanim objęła stanowisko burmistrza Kępic, nie miała samorządowych doświadczeń. Ale szybko udało się jej poznać tajniki gminnego rządzenia. Jej sukcesem jest sprawne pozyskiwanie dla gminy środków zewnętrznych na inwestycje i projekty aktywi-zacyjne. Pod tym względem gmina Kępice może uchodzić za przykład, jak skutecznie pozyskiwać środki zewnętrzne -głównie dotacje unijne - i jak je pożytecznie zainwestować. W swojej gminie jest osobą bardzo popularną w gminie, widać ją na wszystkich miejscowych imprezach, nawet tych o niewielkim zasięgu. Co więcej, w imprezach bierze udział nie tylko jako obserwator, ale także jako aktywny uczestnik, Ich dewiza: rzetelność i uczciwość Wojciech Frełichowski wojciech.frelichowski@gp24.pl Iwona i Tomasz Toloczko z Kruszyny w gminie Kępice, to nie tylko przykład wzorowego małżeństwa. Oboje prowadzą firmę rodziną z tradycjami, która może sie poszczycić wieloma sukcesami. Firma nosi nazwę „Tołłoczko". - Przez dwa „ł", bo taka jest rodzinna tradycja - tłimaczą państwo Tołoczko. Działalność rozpoczęli w 1993 roku. Oprócz małżeństwa Iwony i Tomasza, w firmie działa także ich starszy syn Krzysztof. Główną działalnością firmy Tołłoczko jest produkcja wędlin. Właściciele podkreślają, że wyroby są wytwarzane ze lOO-procentowego mięsa bez uzupełniaczy chemicznych. Dbają także o proces produkcji wędlin, w którym niezwykle istotną kwestią jest jakość drewna stosowanego do wędzenia. W zakładzie w Kruszynie drewno jest sezonowane. Proces wędzenia odbywa się w tradycyjnych wędzarniach drewnem bukowym, olchowym i drzew owocowych. Biznes Rzemieślnik ze sportowym duchem Wojciech Frełichowski wojciech.frelichowski@gp24.pl • Robert Stok. właściciel zakładu optycznego w Słupsku, a jednocześnie działacz i animator sportu w regionie. W plebiscycie Osobowość Roku został mianowany w kategorii Biznes. Robert Stole to chyba jedna z najbardziej znanych postaci sfery usług w Słupsku. Zakład optyczny „Optyk - Stole" zna chyba każdy słupski okularnik. Firma działa w mieście juz 30 lat,* ale w branży istnieje od 1966 roku (najpierw działalność prowadziła mama pana Roberta). Jak mówi, od czasu gdy wszedł do zawodu minęła cała epoka. - Kiedyś to była ręczna i żmudna robota. Podstawowymi narzędziami optyka były obcęgi do łupania szklanych soczewek i szlifierka. Na niej należało wykonać odpowiedni kształt soczewek oraz tak oszlifować ich boki, aby dopasować do opraw. W zakładzie było pełno szklanego miału, miałem go nawet w kieszeniach fartucha.. Teraz operację W zeszłym roku otwarto oddział, w tym roku wykonano pierwsze przeszczepy. - Początek autotransplanta-ęji to połowa lutego2020 roku. Dotychczas wykonaliśmy 25 transplantacji. Kolejni pacjenci są dzisiaj przyjmowani do tego zabiegu. To jest bardzo dobry wynik, stawiający nasz oddział w jednym szeregu z oddziałami o największej liczbie autoprzeszczepów w Polsce -mówi dr Homenda. - Szczerze mówiąc nie sądziłem, że uda nam się tak rytmicznie rozpocząć leczenie transplantacyjne. Nasz początek to autotrans-plantacje pacjentów ze szpicza-kiem plazmocytowym. Obecnie przeszczepiamy już chorych z chłoniakami, a także wykonujemy przeszczepy tandemowe, czyli podwójne przeszczepienie w odstępie trzech miesięcy zwiększające odpowiedź organizmu na chemioterapię. W chwili obecnej są to tylko autotransplantacje. Przez pierwsze dwa lata będziemy wykonywać jedynie autoprzeszczepy, gdyż taka powinna być droga rozwoju oddziału przeszczepowego. Po dwóch latach myślę, że rozpoczniemy program przeszczepów allogenicznych - zapowiada doktor. Pracy oddziału nie wstrzymała pandemia. - Kontynuujemy dotychczas rozpoczęte chemioterapie. Rozpoznajemy nowe przypadki, które przeważnie wymagają pilnego leczenia. Większość z chorych nie doczekałaby końca pandemii i muszą być leczeni natychmiast. Zaprzestanie lub ograniczenie leczenia onkologicznego skutkowałaby większym wzrostem śmiertelności z powodu nowotworów niż z powodu infekcji na koronawirusa. ©® np. w czasie corocznych zimowych spotkań morsów wKorzybiu. O popularności Magdaleny Majewskiej w gminie Kepice niech świadczy fakt, że podczas ostatnich wyborów samorządowych w 2018 roku nie miała żadnego kontrkandydata. Zgodnie z ordynacją wyborczą, w sytuacji, gdy jest tylko jeden kandydat na burmistrza lub wójta gminy stosowana jest metoda wyboru przypominająca referendum. I mieszkańcy gminy Kępice w zdecydowanej większości poparli swoją dotychczasową panią burmistrz. Magdalenę Majewską można często spotkać na ulicach Kępic, albo w miejsowościach gminy, bo -jak mówi - problemy najlepiej widać z perspektywy mieszkańców, anie budynku urzędu. Lubi też osobiście doglądać prowadzonych inwestycji. Pani burmistrz jest optymistką. Twierdzi, że irytuje ją Irytuje szukanie problemów tam, gdzie ich nie ma. Woli poszukiwać pozytywnych rozwiązań. Jej zaletą jest umiejętność porozumienia się z osobami o różnych przekonaniach politycznych. W zarządzania gminą udało sie jej zbudować zespół współpracowników, którzy podzielająjej zapałiop-tymizm. A osobistą cechą Magdaleny Majewskiej jest uśmiech. Prywatne zainteresowania ma wybitnie sportowe. To rower, nordic walking, bieganie, pływanie. Ulubioną książką jest „Lot nad kukułczym gniazdem". Ceni też filmy Romana Polańskiego. Jeśli chodzi o muzykę, to jest fanką zepołu Kult. Na tym polu też osiągnęła sukces - kilka lat temu udało się j ej sprowadzić tą grupę na koncert do Kępic. ©® Oprócz zakładu masarskiego w Kruszynie do firmy należą także sklepy w Słupsku przy ul. Kotaibińskiegoiwhali Pod Wieżą przy ul. Banacha. Sprzedaż wędlin prowadzona jest także na miejscu w Kruszynie. Firma „Tołoczko" odnosi również sukcesy w prestiżowych rankingach. W 2019 r. firma została laureatem 26. edycji konkursu AgroLiga. Ten konkurs jest jednym z głównych wyznaczników trendów na polskich rynku rolniczym, zarówno w kategorii gospodarstw rolniczych, jak i prze- twórców. Firma z Kruszyny zdobyła tytuł Mistrza Województwa Pomorskiego w kategorii Firma. Konkurs jest objęty honorowym patronatem Prezydenta RP. Nagrody w konkursie wręczono podczas gali w warszawskim Belwederze w obecności pary prezydenckiej. Państwo Tołoczko odebrali osobiste gratulacje od prezydenta Andrzeja Dudy. - Był to dlanas wielki zaszczyt znaleźć się w gronie najlepszych firm, producentów zdrowej żywności oraz gospodarstwrolnych -mówi Iwona Tołoczko. ©® wykonują obrabiarki sterowane komputerowo. Maszyna sama dopasuje kształt soczewek do oprawek, a potem sama je oszlifiije - opiwada Robert Stole. Klienci cenią zakład pana Roberta m.in. za szybkość realizacji zamówienia. Często okulary są wykonywane na tzw. poczekaniu. Ale jeszcze bardziej doceniają przyjazną atmosferę fachowe doradetwo i pomoc w wyborze oprawek i soczewek. Robert Stole potrafi godzinami opowiadać o okularach i najnowszych trendach w branży optycznej. Jego firma aktywnie uczestniczy w światowych targach optycznych (Mediolan, Paryż), skąd przywozi do Słupska unikatowe, najnowsze oprawy. Ale Robert Stole znany jest nie tylko ze swojej działalności zawodowej. Od wielu lat uczestniczy także życiu sportowym Słupska. Jest aktywnym kibicem, co zaowocowało tym, że zaangażował się do wspierania słupskiego sportu. To jeden powodów, dla których Robert Stole znalazł się w plebiscycie „Osobowość Roku". - Dziękuję za docenienie mojego wkładu wrozwój lokalnego sportu. To poniekąd zasługa mojego syna, bo ciągnął mnie na mecze. A trochę też wujka, bo był trenerem bokserów i ze mnie też chciał zrobić zawodnika - mówi Robert Stole. Jego działalność można również dostrzec na nowie kultury i akcji charytatywnych. - Wspomagamy Nowy Teatr w Słupsku, a także włączyliśmy się w akcję „Pomaganie przez badanie", to unikatowy w skali ogólnopolskiej dobroczynny program profilaktyki wad wzroku wśród dzieci i młodzieży znajdujących się w trudnej sytuacji - mówi Robert Stole.©®